Uppeldi og menntun - 01.01.1996, Síða 114

KYNFERÐI, JAFNRÉTTI OG ÞROSKI BARNA
Um markmið og mat á verkefninu
Verkefninu var ætlað að vekja kennaranema til umhugsunar um tengsl kynferðis
og samskipta í skólastarfi og fá þá til að skoða með gagnrýnum augum eigin við-
brögð og viðbrögð kennarans og hugleiða hvort þau tengdust kynferði nemenda.
Einnig var verkefninu ætlað að vera kveikja að nánari umfjöllun um kynferði og
skólastarf, jafnrétti og misrétti (Ragnhildur Bjarnadóttir 1995:7-8). Markmiðið með
verkefninu var að efla skilning nemanna á því hvernig kynferðið tengist aðstæðum
barna til þroska, og jafnframt að vekja áhuga þeirra á þessum málefnum.
Leiðir til að meta árangur voru þrenns konar:
- Að nokkru leyti var um mjög huglægt mat að ræða á þeim skýrslum sem
nemarnir skrifuðu eftir athugunina og því hvernig umræður fóru fram í
tengslum við skil á verkefnum.
- Spurningalisti var lagður fyrir nemana í lok námskeiðsins þar sem þeir
voru spurðir um það hvaða áhrif þessi athugun og önnur umfjöllun um
kynferði og jafnrétti hefði á þá.
- Nemarnir voru síðar í náminu spurðir hvernig þeim hefði þótt viðfangs-
efnið og hvort þeir hefðu dregið kynferði inn í fleiri viðfangsefni í
náminu.
Athugun kennaranema á samskiptum í skólastofu - helstu niðurstöður
Athugunin var gerð í 4.-7. bekk, og voru bekkirnir alls u.þ.b. 60. Rétt er að ítreka að
þessi athugun var ekki unnin af vísindalegri nákvæmni þar sem henni var
eingöngu ætlað að vera grunnur umræðu um kynferði og skólastarf.
í samantekt kom í ljós að kennaranemarnir töldu drengina háværari og fyrir-
ferðarmeiri í langflestum tilvikum, eða í u.þ.b. 80% tilvika. Drengirnir voru hins veg-
ar aðeins taldir tala meira í um þriðjungi af þeim bekkjum sem nemarnir skoðuðu,
en í flestum tilvikum var munurinn talinn vera enginn eða misjafnt livor hópurinn
talaði meira. Drengirnir virtust tala hærra en ekki endilega meira. Þeir eru greini-
lega fyrirferðarmeiri í samskiptum sínum bæði við kennara og aðra nemen ur. í
skýrslum margra nemanna kemur þó greinilega fram að þeir töldu að þessi fyrir-
ferð væri einungis í hluta drengjahópsins, hinir væru ekkert fyrirferðarmeiri en stúlk-
urnar. Nemarnir gerðu þessa athugun í upphafi vikutímabils í vettvangsnámi og í
umræðum töldu margir nemar að þetta ástand hefði breyst nokkuð þegar leið á
vikuna, þ.e. munurinn var ekki eins áberandi í lokin. Viðtökukennarar voru nokk-
uð sammála nemunum um þennan kynjamun. Þeir lögðu líka áherslu á að fyrir-
ferðin væri einungis í hluta drengjahópsins.
I ljós kom að í meirihluta bekkja sátu stúlkur og drengir aðgreind, og þar sem
þau sátu í blönduðum hópum hafði kennarinn stjórnað sætaskipan eða nemendur
dregið um sæti.
I skýrslum nemanna kom margt athyglisvert fram sem sýnir að erfitt er að meta
samskiptin eingöngu eftir „magni" eða „hávaða". Örfá dæmi:
- Stúlkurnar hafa meiri þörf fyrir að tala við sessunaut héldur en drengirnir sem
vilja fremur tala yfir allan bekkinn og eru þær þar af leiðandi tillitssamari. Klið-
ur myndast þegar stúlkurnar tala við sessunaut.
112