Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Side 35

33
koma fram hjá afkvæminu. En hótin er, að kyngallinn kemur
oftast nær aðeins fyrir í öðru ættfryminu og kemur þá tiðast
alls ekki í Ijós hjá afkvæminu.
Þannig vinna þá arfgjafar föður og móður verk sinnar
köllunar í þögn og kvrrð eftir forsögn þeirri, sem falin er í
ættfrymum heggja foreldanna. Þótt hæði kunni að vera
talin góðrar ætlar, þá er þó jafnan undir hælinn lagt, livers-
konár arfgjöfum lendir sanian við sköpun hins nvja ein-
staklings, hvort þeir eru heilbrigðir og slarfhæfir eða veikl-
aðir og úr sér gengnir, því að helmingi allra litninga var
skotið út við rýrideilinguna, áður en frjóvgunin fór fram, og
því aldrei að vita, Iivort það var hinn betri eða verri helm-
ingur, sem eftir varð. Þó er það hót í máli, að ef arfgjafi
annars foreldrisins er heilbrigður, vinnur hann oftast nær
svo vel upp á móti hinum, að áherandi kyngalli kemur ekki
í ljós. Þó geta þeir lífvefir, er frá slíkum arfgjöfum stafa,
orðið veilli og viðnæmari fyrir vissum sjúkdómum, eins og
t. d. berklaveiki, krabbameini, heilablóðfalli o. þvl. en
lífvefir annarra hraustra ætta og einstaklinga. En hversu
óhemju ábyrgðarríkt og þýðingarmikið makavalið er, geta
menn séð af því, að menn með heppilegu makavali geta
áunnið afkomedum sinum heilhrigði. dugnað og góðar gáf-
ur, en með léttúðugu, óheppilegu makavali heilsulevsi, dug-
leysi og ónytjungsliátt, síblæðingu, blindu og hevrnarleysi,
að ég nefni ekki siðferðilega og andlega fábjánsku. Og með
þessu spilla menn ekki einungis sinni eigin a'tt, heldur og
öllum þeim ættum, er sú ætt siðar kann að mægjast við, og
því að vissu leyti sjálfum þjóðstofninum. Það er því næsta
mikilsvert að kappkosta að velja sér heilbrigðan og góðan
maka.
3. Afleiðingar erfðanna. Það þýðir ekki í þessu sambandi
að fara nánar út í erfðalögmál þau, sem eru að gera erfða-
fræðina að nákvæmri vísindagrein og kennd eru við M e n d e I,
T. H. Morgan o. fl. Þau verða menn að kvnna sér af
vönduðum hókum um þau efni. En hitt mun nær almenn-
um skilningi og reynslu manna að kynnast reglum þeim, er
menn þykjast liafa getað lesið út úr afleiðingum erfðanna,
eins og þær koma í Ijós hjá afkomendunum. Reglur jiessar
eru 4 talsins og ræða: a. Um langfeðgaerfðir, h. Um að hvað
geti sér líkt, c. Um frávik frá meðallagi og d. Um tilvik til
meðallags.
a. I.angfeðgaerfðir. Barnið erfir ekki einungis frá
5