Búnaðarrit - 01.08.1915, Blaðsíða 25

BÚNAÐARRIT
183
þeirra 1500—2200 á mínútu, og er hann vanalega þeim
mun minni, sem vélin er stærri. Þurfi ekki að horfa
mjög í kostnaðinn, og þó einkum ef í stærri stöðvum er,
þá er réttara að fá rafmagnsvél með sama snúnings-
hraða og túrbínan og tengja ása þeirra saman; er það
gert með ástengslum, sem að vísu kosta líka nokkuð,
en upp í það sparast bæði reimhjólin og reimin sjálf.
Við reimdráttinn tapast einnig nokkuð (6—7®/») af aflinu.
Verðmunurinn á rafmagnsvél fyrir reimdrátt (með mikl-
um snúningshraða) og annari fyrir ása-tengingu (með
litlum snúningshraða) verður þeim mun minni sem fall-
hæðin er meiri og stöðin stærri. Sé reimdráttur not-
aður, skal þess gætt, að fjarlægðin millum ásanna sé
ekki minni en 2 metrar, því annars tapast of mikið af aflinu.
Verö túrbínunnar er ekki að eins undir stærð hennar,
þ. e. hestaflatölunni, komið, heldur einnig fallhæðinni.
Auk þess hefir gerð hennar, sem getur verið margvisleg,
og vöndun smíðisins hin mestu áhrif á verðið. Þannig
kostar t. d. 5 hestafla túrbína, fyrir 10 metra fallhæð,
kr. 400 hjá einni verksmiðjunni, en kr. 1000 hjá annari.
Sú dýrari er auðvitað af betri gerð, vandaðri og endingar-
betri. Þó hygg eg að fá megi sæmilega góöa 5 hesta
túrbínu fyrir 6—700 kr.
Til þes3 að íramleiða rafmagn þarf ekki annað en
að hreyfa rafmagnsleiðara1) á millum tveggja segulpóla.
Þetta nota menn sér á þann hátt, að setja 2 eða 4
segulpóla hvorn á móti öðrum innan í breiðan járnhring
eða járnhólk, hina svokölluðu nmgerö (frame) vélarinnar,
svo að ásinn geti snúist á milli þeirra, en á hann er
festur fjöldi koparþráða samhliða honum. Sé nú ásnum
með koparþráðunum snúið þarna ámillum segulpólanna,
myndast rafmagn í þráðunum, og það því meira og há-
1) Rafmagnsleiðarar, eða styttra nafni leiðarar, eru allir
málmar og þó einkum kopar, enda cr hann mest notaður í raf-
magnstœkin.