Búnaðarrit - 01.08.1915, Blaðsíða 26

184
BÚNAÐARRIT
spentara, sem harðara er snúið. Rafmagnið hefir straum-
magn og spennu eins og lækurinn heflr vatnsmagn og
fallhœð. Má líkja þessu saman og svipar því nokkuð
hvoru til annars. Orku lækjarins fundum við með því
að margfalda saman vatnsmagn hans og fallhæð. Orku
rafmagnsins flnnum við á sama hátt, með því að
margfalda saman straummagn þess og spennu. Straum-
magnið er mælt i amper, spennan í volt, en rafmagns-
orkan i watt, og eru þetta alt heiti á frægum eðlisfræð-
ingum, er fundið hafa upp einingarnar.
Nú eru öll rafmagnstæki gerð fyrir einhverja ákveðna
rafmagnsspennu. Algengast er að nota 65, 110 eða 220
volta spennu. Á sveitabæjum verður oftast hentast, að
nota 110 volta spennu; lamparnir, suðuáhöldin og önnur
rafmagnstæki eru þá gerð fyrir 110 volt, og er mjög
áríðandi að sú spenna haldist ávalt jöfn, einkum lamp-
anna vegna, því lækki hún, þá dofna ijósin, en vaxi hún,
þá verða þau of björt og lamparnir geta eyðilagst.
Verður nú lesendunum skiljanlegt það, sem að framan
var sagt: að nauðsynlegt væri að halda snúningshraða
vélanna ávalt jöfnum, því með honum hækkar og lækkar
spennan.
Úr vélinni er rafmagnið leitt í gegnum mæla, er
ávalt sýna straummagn þess og spennu, en siðan eftir
koparþráðum út í gegnum húsvegginn og heim í bæinn.
Koparþræðir þessir eru fyrir rafmagnið sama sem píp-
urnar voru fyrir vatnið. Því meira sem vatnsmagnið var,
því víðari þurftu pípurnar að vera, til þess að falltapið
yrði ekki of mikið; eins hér : því meiri sem rafmagns-
straumurinn er, því gildari þurfa þræðirnir að vera, til
þess að spennutapið verði ekki of mikið, því nokkuð af
spennunni þarf til þess að yfirvinna mótstöðuna í þráð-
unuin, eins og núninginn í pípunum.
Nauðsynlegt er að þræðir þeir, sem rafmagninu er
veitt eftir, snerti ekki eða komi ekki of nærri neinum
öðrum leiðurum, er standa í sambandi við jörðu; það