Frjáls verslun - 01.04.2003, Page 66

„Það blasir við að sjúkdómur sem þessi getur haft mjög
alvarleg áhrif á alþjóðaviðskipti," segir Gylfi Magnússon,
dósent í viðskiptahagfræði.
draga úr efnahagsvexti í Asíu um 1/6, frá áætluðum 5,8% niður
í 5% og IATA hefur spáð því að ferðamannageirinn muni tapa
um 10 milljörðum þetta árið af sömu ástæðu. Hefur IATA því
beðið stjórnvöld í ýmsum Asíulöndum um lækkun lendingar-
gjalda og flugumferðargjalda.
I Hong Kong hafa yfirvöld reynt að rninnka efnahagsleg
áhrif HABL með neyðarhjálp sem nemur 1,5 milljörðum dollara
og í Singapúr hefur 130 milljón dollara neyðarhjálp verið boðin
fyrirtækjum sem orðið hafa fyrir skaða.
Hliðaráhrif Obein áhrif eru enn meiri því um leið og dregur
úr framleiðslu og sölu á varningi og þjónustu þýðir það að
minna er af peningum í umferð. Þegar dregur úr ferðalögum
dregur einnig úr þjónustuþætti og fólk missir vinnuna.
Skemmst er að minnast viðbragða Kanadamanna þegar varað
var við ferðum til landsins en þar var álitið að tapið næmi millj-
örðum dollara. Fleira gerist. Til dæmis það að íjöldi manna sem
hafa vinnustöð á smitsvæðum, svo sem starfsmenn stórfyrir-
tækja, eru hreinlega strandaðir þar og í stað þess að fara á milli
landa eins og þeir eru vanir, eru þeir nú einangraðir á sínum
stað og verða að láta sér nægja að hafa samskipti í gegn um Jjar-
skiptabúnað af ýmsu tagi. Kaþólska kirkjan hefur einnig stigið
varúðarskref og ákveðið að veita ijöldaaflausnir eða almennar
aflausnir í stað þess að syndarar setjist í bás til prestsins og fái
einkaaflausn synda sinna.
Slæmt fyrir albióðaviðshiptin „Það blasir við að sjúkdómur
sem þessi getur haft mjög alvarleg áhrif á alþjóðaviðskipti,"
segir Gylfi Magnússon, dósent í viðskiptahagfræði. „Fyrst og
fremst í ferðaþjónustu en þó auðvitað miklu víðar því að mikið
af alþjóðaviðskiptum byggir á því að farið sé á sýningar og í
heimsóknir til annarra landa til að finna nýjar vörur og hug-
myndir. Ef illa gengur að koma því heim og saman hefur það
Markús Möller, hagfræðingur hjá Seðlabanka íslands: „Ég sé
að svo stöddu ekki að bein áhrif verði mikil nema hvað
austurlenskir markaðir gætu orðið rýrari og þar með t.d.
minni sóknarfæri fyrir sjávarafurðir í bili."
slæm áhrif, bæði í heimalandinu og útflutningslandinu. Atvinnu-
vegir sem hafa með ferðalög að gera verða illa úti og það jafnvel
í löndum þar sem veikinnar hefur ekki orðið vart því að það
dregur úr ferðalögum um allan heim. Þar að auki hefúr alþjóð-
legum samkomum og þingum verið aflýst víða og ekki nóg með
það heldur einnig smærri viðburðum eins og brúðkaupum og
bíóferðum. Allt þetta telur og sameiginleg áhrif eru gríðarleg.
Því þegar fólk ekki fer út að skemmta sér eða gerir sér daga-
mun, selst minna af öflu sem þar kemur við sögu, t.d. mat á mat-
sölustöðum, gjöfum og þar fram eftir götunum."
Erfitt að SPá „Það er að mínu mati feikilega erfitt að spá fyrir
um hefldaráhrifin á heimsbyggðina,“ segir Markús Möller, hag-
fræðingur hjá Seðlabanka Islands. „Fyrst verður það ferða-
mennska sem verður fyrir barðinu á þessu, að hluta til og
einkum og sá hluti af viðskiptum sem byggist á beinum sam-
skiptum. Miklu af almenna viðskiptahlutanum má kippa í flðinn
með nútímatjarskiptum og breyttri verkaskiptingu milli höfúð-
stöðva og staðbundinna starfsmanna. ÖUu verra verður ef smit
berst með vörum. Það á þó að vera hægt að koma í veg fyrir, þar
sem þetta virðist ekki bráðsmitandi og væntanlega síður eftir
því sem þéttleiki fólks er minni. Einkabíllinn mun kannski
sækja á gegn almenningssamgöngum, - þarf breytir kannski
ekki miklu hér á landi. Svo mun meðferð batna hratt: Blóðvatn
úr afturbatasjúkflngum reynist víst sæmilega á sýkinguna og
hver veit nema bóluethi komi hratt. En fyrstu árin verða mjög
erfið fyrir t.d. Taíland og Bali og aðra ferðamannastaði í SA-Asíu
en síður í löndum þar sem innanlandsferðamennska kemur í
stað mifliríkjaferðamennsku (t.d. hér).“
Framtíöin? „Eg sé að svo stöddu ekki að bein áhrif verði mikil
nema hvað austurlenskir markaðir gætu orðið blankari og þar
með t.d. minni sóknarfæri fyrir sjávarafurðir í bili. Þó virðist
66