Morgunn - 01.12.1971, Blaðsíða 33

ÆVAR R. KVARAN:
OPINBER OFSÓKN
MIÐILL SAKAÐUR UM MORÐ
Árið 1921 skrifaði Sigmund Freud til hins kunna sálarrann-
sóknamanns, Herewards Carringtons: „Gæti ég lifað lífi mínu
á nýjan leik, mundi ég helga mig sálarrannsóknum fremur en
sálgreiningu.“
Er Freud þarna furðulega miklu víðsýnni en margir þeirra,
sem mest hafa hampað nafni hans og kenningum, því eins og
norski sálfræðingurinn Harald Schelderup komst að orði:
„Meginið af háskólalærðum sálfræðingum hefur fram að þessu
virt sálarrannsóknirnar að vettugi. Dulræn eða dularsálfræði-
leg fyrirbæri voru i upphafi útlæg ger af hinni almennu aka-
demisku sálfræði, og hafa síðan ekki átt afturkvæmt í vana-
bundinn hugtakaheim þeirra fræða. Þess vegna hefur sálfræð-
inga yfirleitt. ekki fýst að viðurkenna fyrirbærin.“ — Ég hef
oft orðið var við það, að menn standi í þeirri meiningu, að sál-
arrannsóknir fjalli eingöngu um aðaláhugamál spíritista, hvort
líf sé að þessu loknu. Svo er vitanlega ekki. Meðal annars fjalla
þær um hvers konar yfirskilvitlegar skynjanir, eða þau fyrir-
bæri, sem nú eru almennt talin til svonefndrar dularsálfræði.
Eru þau nú almennt kölluð ESP á erlendum tungum, en það
er stytting fyrir extrasensory perception. Þessar rannsóknir
fjalla um það, hvort telja megi, að til séu i rauninni huglœg
dulræn fyrirbæri, sem sýni, að hægt sé að öðlast þekkingu án
atbeina venjulegrar skynjunar. Þessar skynjanir eru með
ýmsu móti og flokkaðar eftir því hvers eðlis þær eru. Þannig
tákna fjarhrif yfirskilvitlega skynjun á því sem fram fer í huga
annars manns. Skyggni er svipuð skynjun áþreifanlegra hluta
eða atburða. Framsýn óskiljanleg þekking á atburðum, sem