Saga - 1969, Side 55

UPPHAF ISL. VERKALÝÐSHREYFINGAR
51
líklegt, að hásetar hugsuðu sig um, áður en þeir létu þar
að reka, að skipin hættu að ganga“.51 Ber þetta bréf
glöggt vitni um það, hvemig reynt var að saka háseta um
of háar launakröfur og telja þær stofna útgerðinni í voða,
þegar mæta þurfti erfiðleikum, er áttu rót sína að rekja
til lélegs afla og lækkandi markaðsverðs. Og blaðið hélt
áfram að réttlæta launaskerðingu útvegsmanna. Það birtir
reglugerðina í næsta tbl. og segir: „Fyrsti ávöxtur þessa
félagsskapar eru reglur þær um ráðning á þilskip . . . Virð-
ist þó með reglum þessum alls eigi gengið nærri hags-
munum háseta og skipstjóra, heldur öll sanngirni sýnd
gagnvart þeim“.52
Athuga þarf eftirfarandi atriði: Álitu hásetar reglur
þessar sanngjamar? Fylgdu stofnun Útgerðarmannafé-
lagsins fleiri „ávextir"?
Sjémannafélagið Báran
Einhliða samþykkt Útgerðarmannafélagsins um ráðn-
ingarskilyrði vakti kurr meðal háseta, og fóru þeir þegar
að huga að, á hvern hátt mæta skyldi kjaraskerðingunni.
Eigi leið nema iy2 mánuður, þar til hásetar höfðu fundið
mótleik. Það var stofnun sjómannafélagsins Bárunnar
miðvikudaginn 14. nóvember 1894. Útgerðarmannafélag-
inu bárust því skjót svör við reglugerðinni.
Erfitt er að henda reiður á tildrögum og atburðarás við
stofnun Bárunnar. Fundargerðir Bárunnar nr. 1 frá 1894—
1902, sem munu hafa verið í einni bók,53 eru glataðar og
því aðeins hægt að styðjast við óljós og lítil blaðaskrif
samtímans og seinni tíma frásagnir stofnenda, sem oft
eru ótraustar.
Fjallkonan birtir frétt um stofnun sjómannasamtaka.
Þar segir: „Sjómenn, sem reka atvinnu á þilskipum og eiga
heima í Reykjavík, hafa að sögn gert samtök sín á milli
til að krefjast hærra kaupgjalds og annara vildari kosta
af hálfu útgerðarmanna en þeir hafa áður haft. — Það