Uppeldi og menntun - 01.01.2010, Síða 98

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 19(1–2)/201098
trú á eigin færni og Hvati t i l námS
um námsörðugleika eru áberandi í viðtölunum en allir þátttakendur höfðu átt við þá
að stríða að einum undanskildum. Áhugi á námi eða áhugaleysi er jafnframt fyrir-
ferðarmikið í þessu samhengi. Fylgifiskur námsörðugleika og áhugaleysis virtist
í mörgum tilvikum vera kvíði og óframfærni. Lítið sjálfstraust virtist jafnframt ein-
kenna flesta þátttakendur. Umræðan um að hætta í skóla kemur oft fram og virðast
ástæður af ýmsum toga auk námsörðugleika. Í nokkrum tilvikum urðu aftur á móti
ákveðnir þættir og persónueinkenni til þess að sjálfstraust og áhugi vaknaði á námi
þegar komið var í VMA. Þá kemur fram í viðtölunum sitthvað er varðar styðjandi og
hvetjandi þætti í skólanum annars vegar og í umhverfinu hins vegar: Ráðgjöf, kennsla
og kennsluhættir, fjölskylda og vinir. Þá er hugað sérstaklega að áhættuþáttum eins
og vinnu með skóla og notkun áfengis og vímuefna og athugað hvað kemur fram í
gögnunum um þá í tengslum við námsgengi.
Úr bekkjakerfi í áfangakerfi
Það eru tímamót í lífi unglinga að flytjast á milli skólastiga. Almenn námsbraut (AN1)
í VMA var upphaflega skipulögð með það fyrir augum að auðvelda þeim nemendum
sem höfðu átt við slakt námsgengi að stríða í grunnskóla breytinguna sem verður við
það að fara úr bekkjakerfi í svo stórt og að mörgu leyti flókið skólasamfélag sem VMA
er. Eins og fyrr greinir var móttaka þessara nemenda skipulögð sérstaklega til þess
að gefa þeim kost á að laga sig að skipulagi skólans og búa sig undir að takast á við
námið sem þeirra beið.
Þegar skyggnst er í gögnin er ljóst að í öllum tilfellum þótti þátttakendum breyt-
ingin mikil en misjafnlega auðveld eða spennandi. Fyrir nokkra þátttakendur var hún
tilhlökkunarefni og þegar á hólminn var komið jákvæð lífsreynsla:
Ég fylltist bara jákvæðni, held ég. Einhvern veginn að vita hvernig einingakerfið
virkaði, ég var svo spenntur fyrir því að sjá hvernig það kæmi út fyrir mig. Ég kynntist
alveg haug af liði á þessum tíma sem ég var í VMA.
Sumum þótti auk þess mikil áskorun að bera meiri ábyrgð á eigin námi en þeir höfðu
átt að venjast:
Maður þurfti að bjarga sér miklu meira sjálfur. Ég held að þetta hafi bara aukið sjálfs-
traustið hjá mér fremur en hitt.
Einn þátttakenda sagði aftur á móti að eineltið, sem hann hafði verið beittur í tveimur
grunnskólum sem hann gekk í á Akureyri, hefði haldið áfram í VMA og það hefði
fylgt honum æ síðan. Hann fullyrðir að þegar hann kom í VMA hafi strákarnir sem
að honum höfðu veist komið saman úr báðum skólunum og haldið eineltinu áfram.
Hann sagði:
Þannig að þetta varð miklu stærri hópur sem maður fékk á sig. Ég fann það strax þegar
ég kom. Það svolítið dró mig niður í sambandi við lærdóminn. Ég kynntist fáum.
Annar segir fjölmennið ekki hafa átt við sig. Áfangakerfið hafi gert útslagið; það að
þurfa að vera í mörgum mismunandi hópum og aldrei með sama fólkinu í kennslu-
stundum.