Uppeldi og menntun - 01.01.2010, Qupperneq 171

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 19(1–2)/2010 171
i n g i rú n a r e ðva r ðS So n o g g U ð m U n d U r K r i S t Já n ÓS K a rS S o n
sem búa fjarri háskólum er það mjög mikill kostur að geta stundað fjarnám. Athyglis-
vert er að þegar heildarniðurstöður eru skoðaðar fá tekjumöguleikar að námi loknu
tiltölulega lítið vægi.
Þessar niðurstöður eru nánast þær sömu og fram komu í fyrri rannsókn meðal
brautskráðra nemenda í hjúkrunarfræði og viðskiptafræði frá HÍ og HA (Ingi Rúnar
Eðvarðsson, 2009). Niðurstöður þessarar könnunar eru mjög svipaðar og úr erlendum
könnunum á starfstengdu námi og gætu nýst við skipulag starfstengds náms við inn-
lenda háskóla almennt. Þannig hafa margar rannsóknir á hjúkrunar-, kennara- og
viðskiptafræðinemum leitt í ljós að nemendur velja sér helst námssvið út frá áhuga
á viðfangsefni og getu til náms og í ljósi atvinnumöguleika, eiginleika starfa og fjár-
hagslegs ávinnings (Malgwi o.fl., 2005; Mooney o.fl., 2008; Richardson og Watt, 2006;
Strasser o.fl., 2002).
Í inngangi voru settar fram fjórar rannsóknarspurningar sem verður svarað hér.
Ein hljóðaði svo: Hvaða áhrif hefur kyn einstaklinga á val á námssviði? Niðurstöður
leiða í ljós að karlar velja námssvið marktækt oftar en konur út frá tekjumöguleikum,
en hjá konum ræður frekar áhugi á námsgrein, atvinnumöguleikar í greininni og kynni
af starfsgrein. Hér kunna niðurstöður að litast af því að karlar voru mjög fáir í öllum
starfsstéttum nema viðskiptafræði. Þessar niðurstöður eru að mestu í samræmi við
fyrri niðurstöður. Iðulega hafa karlar meiri áhuga á atvinnu- og tekjumöguleikum en
konur, sem hafa meiri áhuga á námsgrein og gæðum náms (Beggs o.fl., 2008; Chevalier,
2007; Guðbjörg Vilhjálmsdóttir og Guðmundur B. Arnkelsson, 2005; Ingi Rúnar
Eðvarðsson, 2009). Svo virðist sem þetta mynstur sé mjög fastmótað í menningu Vestur-
landa og kann að ráðast af þeirri hefð að karlar séu álitnir fyrirvinnur.
Önnur rannsóknarspurning hljóðaði svo: Hvaða áhrif hefur aldur einstaklinga á
val á námssviði? Niðurstöður sýna að eldri svarendur (eldri en 30 ára) völdu náms-
svið marktækt oftar en yngri svarendur vegna möguleika á fjarnámi, kynna af starfs-
grein og tekjumöguleika. Ekki eru kunnar aðrar rannsóknir þar sem aldur svarenda er
skoðaður sem áhrifavaldur á námsval.
Hver eru áhrif námsforms á val á námssviði? Niðurstöður eru nánast þær sömu og
varðandi aldur. Fjarnemar eru að jafnaði eldri en staðarnemar þannig að fjarnemar
völdu námssvið oftar vegna möguleika á fjarnámi, út frá kynnum af starfsgrein, vegna
tekjumöguleika og í framhaldi af vali félaga á námsgrein. Ekki eru kunnar aðrar rann-
sóknir á áhrifum námsforma á val á námssviði.
Loks var spurt í inngangi hvort hjúkrunarfræðingar tilgreindu aðra þætti við val á
námssviði en menntunar- og viðskiptafræðingar. Hjúkrunarfræðingar og grunnskóla-
kennarar velja námssvið frekar en aðrir hópar af áhuga á námsgrein. Hjá hjúkrunar-
fræðingum og leikskólakennurum ræðst val á námsgrein frekar af atvinnumöguleikum,
fjölbreytni náms og kynnum af starfsgrein en hjá öðrum hópum. Viðskiptafræðingar
velja námið helst í ljósi tekjumöguleika. Viðskiptafræðingar og leikskólakennarar
velja oftar námssvið en aðrir hópar vegna möguleika á fjarnámi. Lítið er af könnunum
þar sem borið er saman val á námssviði milli starfshópa. Þessar niðurstöður eru í
samræmi við fyrri könnun Inga Rúnars Eðvarðssonar (2009).
Í ljósi þess sem að framan segir er sérstaða þessarar rannsóknar sú að hún nær til