Uppeldi og menntun - 01.01.2010, Page 186

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 19(1–2)/2010186
þÓRðuR kRIStINSSoN
Bolognaferlið:
Saga og tilgangur
Bolognayfirlýsingin frá 1999 (European Ministers of Education, 1999) og Bolognaferlið
í kjölfar hennar er samvinna og sameiginleg stefnumótun stjórnvalda æðri mennta-
mála í álfunni um tiltekin viðmið og mælikvarða en ekki samningur á milli þeirra
ríkja Evrópu sem aðild eiga að því. Samvinna er við Samtök evrópskra háskóla (EUA),
Bandalag evrópskra stúdenta (ESU), Evrópusamtök um gæðatryggingu í æðri menntun
(ENQA), Evrópuráðið (COE), Menningarmálastofnun Sameinuðu þjóðanna í Evrópu
(UNESCO-CEPES) o.fl. Menntamálaráðherrar aðildarríkja Bolognaferlisins hittast á
fundi á tveggja ára fresti og þess á milli starfar hópur, skipaður fulltrúum ríkjanna,
sem fylgir ferlinu eftir (Bologna Follow-up Group, BFUG). Hverju og einu Evrópuríki
er í sjálfsvald sett hvort það gerist aðili að Bolognaferlinu, að uppfylltu því skilyrði
að ríkið hafi staðfest aðild að Samningi Evrópuráðsins og Menningarmálastofnunar
Sameinuðu þjóðanna um viðurkenningu og hæfi að því er varðar æðri menntun á
Evrópusvæðinu (ETS. No. 165).
Tilgangur og markmið
Tilgangur Bolognaferlisins er fyrst og fremst að auðvelda stúdentum að sækja nám
á milli háskóla í mismunandi löndum Evrópu án þess að það valdi þeim töfum við
að ljúka viðeigandi prófgráðu og án þess að kröfur og gæði námsins séu fyrir borð
borin. Markmiðið er að fjölga þeim stúdentum sem sækja háskólanám í öðru landi
en heimalandinu með því að gera Evrópu að sameiginlegu svæði æðri menntunar
fyrir árið 2010 (e. European Higher Education Area). Til að ná þessu markmiði er lögð
áhersla á samhæfingu nokkurra nánar tilgreindra undirmarkmiða og áherslna. Fyrst
og fremst er þar um að ræða atriði sem lúta að ytra formi og skipulagi æðri menntunar.
Þetta hefur kallað á róttæka breytingu á uppbyggingu æðri menntakerfa margra
landa, þ. á m. í stærstu löndunum eins og Þýskalandi, Ítalíu og Frakklandi sem bjuggu
að sjálfstæðum hefðum, t.d. varðandi prófgráður.
Í umræðu um Bolognaferlið er iðulega talað um að megináfangar háskólanáms skuli
vera þrír, grunnnám í þrjú ár, meistaranám í tvö ár og doktorsnám í þrjú ár. Síðast-
talda áfanganum var bætt við árið 2003. Í stuttu máli er gjarnan talað um 3+2+3
regluna. Þetta má hins vegar ekki taka of bókstaflega þar sem hér er einungis um
viðmið að ræða enda geta mismunandi forsendur ráðið námslengdinni. Það er því
Uppeldi og menntun
19. árgangur 1.–2. hefti, 2010