Íslenzk tunga - 01.01.1965, Síða 107
105
ÚR FÓRUM ORÐABÓKARINNAR V
Jón Olafsson hefur hér sem oftar vitnað í kveðskap eftir minni,
])ví að í LjóSaglósum sr. Jóns ÞórSarsonar stendur svo: „Arcus
Boge / Coridon korke / Comes Blydur / probus frömur,“° enda
sýnir rímiS að gerð Grunnavíkur-Jóns er ekki rétt. Og til frekari
staðfestingar má benda á að í orðabók Guðmundar Andréssonar,
sem samin var upp úr 1650, stendur svo: „Korkr / m. g. Corydon,
fex hominum“7 (þ. e. Corydon ‘úrhrak manna’).
Þó að Grunnavíkur-Jón hafi misminnt um orðalag nafna síns, eða
lært þaS skakkt, er hitt víst að Corydon hefur verið notaS i sömu
merkingu og dóni á 17. öld, og því ekki að furða þótt orðið dóni
hafi verið sett inn í tilvitnunina úr LjóSaglósunum í staðinn fyrir
hið sjaldgæfa orð korki (eða korkur), en það er óþekkt úr öðrum
heimildum í þessari merkingu.8
En hver var þá þessi Corydon? I kvæði Vergils er hann fátækur
fjárhirðir, sem er að fárast yfir því að hann geti ekki gefið elskunni
sinni annað en lítilfj örlegar gjafir, en í því efni eigi ríkari keppi-
nautur hans hægt með að gera betur. í þessum áhyggjum stynur
hann upp setningunni „rusticus es, Corydon“ (‘þú ert sveitadurgur,
Corydon’). Þess er rétt að geta að hjarðljóð Vergils voru venjuleg
lesning í latínuskólum þessara tíma, svo að ekki þarf að efast um
að kvæðiS hefur verið alkunnugt skólasveinum.
in Glossario suo Rhythmico Anno 1629 [svo; ritvilla /. 1679] concinnato,
Metro X. str. 1. Arcus, Bogi, Coridon Dooni, Comes blijdr. Dicilur hæc vocula
in iisum introdncta primö á discipnlis Scholæ Scallioltinæ.“
*’ AM 205 8vo, bls. 18r. Stcfán Karlsson mag. art. hefnr gert mér þann greiða
að skrifa þessa tilvitnun npp fyrir mig, en hún er samhljóða í yngri hdr. (JS
152 8vo og ÍB 726 8vo).
7 Gudm. Andreae Lexicon Islandicum (Havniæ 1683), 150.
8 Uppruni þessa orðs er óviss; í orðabók Björns Ilalldórssonar er tilfært
orðið korlcur og lagt út ‘hálka á ísi’; einnig tilfærir Björn orðið enniskorkur
‘ennishnöttur, ennishvelfing’ eða ‘maður með hátt og mjótt enni’, en torvelt
virðist að koma þessum orðum heim við merkinguna ‘dóni’. Vera mætti að orð-
ið korki (-ur) væri eins konar stytting á Corydon í merkingunni ‘dóni’, og þá
ef til vill komið úr Ilólaskóla, en þar námu Guðmundur Andrésson og Jón
Þórðarson (að líkindum) skólalærdóm.