Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1940, Side 97

þa<5 yfir árin 1889—1913. Bindinu lýkur með skýr-
ingum og athugasemdum eftir dr. Rögnvald Péturs-
son. Bók þessi er hin merkasta í sinni röð og verð-
ur efalaust næsta kærkomin öllum þeim, sem unna
skáldinu, en þeir eru margir og fer fjölgandi.
Áform og horfur. Þá skal vikið stuttlega að fram-
tíðaráformum Þjóðvinafélagsins. Að vísu er nú, við
upphaf nýrrar heimsstyrjaldar, erfitt að vita, hvað
standast kunni af áformum um bókaútgáfu á næsta
ári eða næstu ár, er allt veltur að reikandi ráði. Má
vera, að hér verði jafnvel verra í efni en nokkurn
getur órað fyrir. En hins vegar hefir þegar oftar en
einu sinni verið að þvi vikið opinberlega í sumar,
að fyrir dyrum stæði, að nokkur breyting kynni á
að verða um starfsemi félagsins bráðlega, og þykir
því rétt að skýra hér nokkuð frá þessu, þótt enn
sé fátt um það ráðið til fulls.
Eins og kunnugt er, er Þjóðvinafélagið önnur elzta
útgáfustofnun hér á landi. Það var stofnað til trausts
Jóni Sigurðssyni og stjórnarstefnu hans og umráð
þess lögð undir forsjá Alþingis, sem jafnan hefir
kosið þvi stjórn og veitt þvi um nokkuð langa hríð
nokkurn fjárstyrk. Félagið hefir þvi i eðli sínu og
frá upphafi verið eins konar alþjóðarstofnun. Og i
því hefir legið styrkur þess og veikleiki í senn.
Styrkurinn liggur að sjálfsögðu hverjum manni í
augum uppi. En veilan hefir sú verið, að félagið
varð um stjórn sína og áform algerlega háð stjórn-
mála-umskiptum, er oft hlaut, einkum fyrr á árum,
að hafa lamandi áhrif á framkvæmdir þess. Á síð-
ari árum hefir þetta að vísu breytzt, er flokkaskipun
komst í fastari skorður og síður gerði hætt við al-
gerðri stjórnarbyltingu í félaginu af riðlun þing-
flokkanna. Jafnframt hefir hið upphaflega pólitíska
verkefni félagsins eyðst og svo sem að engu orðið,
vegna gerbreyttrar aðstöðu um blaðakost í landinu
og aðra pólitíska útgáfustarfsemi. Eins og kunnugt
(93)