Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Page 65

SHAKESPEARE Á ÍSLANDI
41
A pick-axe, and a spade, a spade,
For and a shrouding sheet:
0, a pit of clay for to be made
Por such a guest is meet.
(Act V., sc. 1.)
Þetta þýðir Matthías:
Reku, pál og hjúp um hold
heimtar lífs vors gáta,
og svo rúm hjá maðki í mold
mikið er ei að láta.
Perskeytlan er ofurlítið breytt og
i'amíslenzk í eðli, en anda Shake-
speares er náð eigi að síður.
Eftir þessi dæmi er það augljóst,
hvað Matthías var að fara, þar sem
hann talaði um að þýða fremur að
anda en efni, og líka þar sem honum
íanst Steingrímur of fjarri slordón-
unum heima, sem þrátt fyrir alt töl-
uðu málið betur en “vér prófessor-
urnir”. Engin af ljóðum Stein-
Si’íms hafa þennan þjóðlega blæ.
þjóðsögur, þjóðkvæði og fer-
skeytlur íslendingsins eru runnar
^fatthíasi í merg og bein.
2. Einn af verstu þröskuldunum
1 vcgi íslenzkra þýðenda er sá hinn
mikli munur, sem á er íslenzkri nátt-
uru 0g erlendri, íslenzkum lands-
háttum og útlendum. Heimurinn
Veit, — svo er Dr. Johnson fyrir að
hakka, — að það eru engir högg-
0rmar á fslandi. En þetta er bara
upphaf á löngum lista af hlutum
hfandi og dauðum, sem ekki fyrir-
finnast á íslandi. Það kveður svo
lamt að þessu, að íslandi verður
yarla lýst fyrir útlendingum nema
a neikvæðan hátt: engir skógar,
engin tré (nema björk og reynir),
engin ótamin landdýr, nema refir og
niýs, -— engar borgir (um 1860—
L ongar steinhallir, enginn aðall,
engir “peasants” (þ.e. bændur í niðr-
andi merkingu, nú: sveitakallar),
engir hermenn, o. s. frv.
Hvernig á nú að þýða rit, sem er
fult af umtali um þessa hluti svo, að
það verði skiljanlegt á jíslenzka
tungu. Fer það ekki eins og þegar
Eskimóar þýða “það guðs lamb” með
“þeim guðs kóp”, er burt ber heims-
ins synd? Því er til að svara að
dæmi slíkra þýðinga finnast oft á
íslenzku, eins og sennilega á öllum
málum. En til allrar hamingju er
íslenzk tunga miklum mun auð-
ugri en landið; hún kann að nefna
hluti út um heima og geima, sem
hvergi koma nærri landinu sjálfu.
Margt hefir hún geymt frá þeim
dögum, er íslendingar bjuggu í rík-
ari náttúru og nánara sambandi við
granna sína, en síðar varð, alt fram
á yfirstandandi öld. Svo er um heiti
trjánna, sem eiga sér engan stað á
landinu. Og hvað Matthíasi verður
úr henni, þegar á herðir, má meðal
annars sjá af þessu erindi úr sær-
ingum nornanna í Macbeth (IV.
þáttur 1. atr.):
Snák úr djúpri leðju laut,
Látum verða hrærigraut,
Ferfætlu’ auga, froska daus,
Flæðarmús og lindormshaus,
Góm úr hundi, höggorms tönn,
Ham af uglu—drýgjum önn:
Herðum grimma galdra þraut,
Gjörum stækan vítisgraut.
Gjörum snarpa snerru skottur,
Snarkaðu logi, sjóddu pottur.
Ekkert af dýrum þeim, sem nefnd
eru í erindinu, er til á íslandi, —
nema hundurinn. Alt eru þetta þó
gamal-kunnug heiti, nema helst “fer-
fætlan” (1 i z a r d, n e w t, eðla).