Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Blaðsíða 80

56
TÍMARIT Þ J ÓÐRÆKNISFÉL AGS ÍSLENDINGA
I
“Sem fulltrúi Danmerkur. á þessari hátíðlegu stundu vil eg taka það
fram, að því 21 fallbyssuskoti, sem rétt nú, var, í virðingarskyni, skotið
frá því skipi, sem eg hefi þann heiður að stjórna, var skotið samkvæmt
skipun dönsku stjórnarinnar, og að það er sá skotafjöldi, sem ákveðinn er
að alheimslögum, þegar heiðra skal fána fullvalda ríkis.
Af hálfu Danmerkur er það hinn fyrsti ytri, en mjög mikilvægi vottur
þess, að það er einlægur vilji dönsku þjóðarinnar, að fullnægja sambands-
lögunum á sem samvizkusamastan hátt. ísland og Danmörk eru enn þá
tengd nánum böndum, sem tveir fullveðja, norrænir bræður, einkum og
helst með persónu hans hátignar konungs vors. Og danska þjóðin er þess
fullviss, að nú, þegar sérhver hugsun um danskt forræði er rifin burtu
með rótum, muni þessir tveir norrænu bræður taka höndum saman í alúð
og gagnkvæmu trausti til þess, að leysa úr hinum mörgu verkefnum, sem
þessi merku tímamót, leggja bæði hinni íslenzku og dönsku þjóð á herðar.”
Forseti sameinaðs alþingis, Jóhannes Jóhannesson, hélt svohljóðandi
ræðu: “Oss er bæði ljúft og skylt að minnast sambandsríkis vors, Dan-
merkur, við þetta mjög svo hátíðlega tækifæri, þegar íslenzkur ríkisfáni
er í fyrsta sinn dreginn að hún á þessu landi og fullveldi íslands viðurkent
í öllum málum þess. Oss er þetta því .ljúfara og skyldara, sem Danmörk
er fyrsta ríkið, sem viðurkent hefir fullveldi íslands og hefir nú síðast
sýnt oss þann mikla sóma og hið hlýja bróðurþel, að láta herskip bíða hér,
eingöngu til þess að heiðra fána vorn við þetta tækfæri og láta í ljósi samúð
sína við oss og samfagna oss á þessari stundu. Eg er þess því fullviss, að
eg tala fyrir munn hvers einasta íslendings, þegar eg nú læt í ljósi þá
innilegu ósk og von, að Danmerkurríki megi eflast og blómgast, að óskir
og vonir, sem því hafa verið hjartfólgnar um mörg ár, megi rætast og að
bróðurþel og samvinna milli dönsku og íslenzku þjóðanna fari sívaxandi
báðum til gagns og sóma.”1)
Hin alþjóða tilkynning Danmerkur (samkvæmt 19. gr. dansk-íslenzka
samningsins), að hún hafi viðurkent ísland sem sjálfstætt ríki, gjörðist
þannig, að danska utanríkisráðuneytið, rétt eftir 1. des. 1918 bauð sím-
leiðis sendiherrum sínum og ræðismönnum um allan heim, að tilkynna
hlutaðeigandi stjórnum viðurkenningu Danmerkur á fullveldi fslands. Öll
símskeytin voru á þessa leið:2) “Óskast tilkynt stjórninni, að danska
stjórnin, samkvæmt sambandslögum frá 80. nóvember 1918, samþyktum
af þingum Danmerkur og íslands, viðurkennir fsland sem fullvalda ríki.
Danmörk og ísland eru sameinuð undir sama konung, og hans hátign
konungurinn hefir tekið nöfn beggja ríkjanna upp í embættisheiti sitt.
t)anmörk fer með utanríkismál íslands, sem lýsir ævarandi hlutleysi sínu.
Ríkisfáni íslands er klofinn, og með rauðum krossi innan í hvítum krossi
1) Acta Isl. Lundb. A, hluti 22. bls. 68.
2) Acta Isl. Lundb. B, 1928, 4. sept., Sveinn Björnsson.