Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Side 89

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Side 89
ÞJÓÐARÉTTAKSTAÐA ÍSLANDS 65 í samningnum 1918 eru engin ákvæði um samvinnu Danmerkur og fslands við konungskosningu. Það væri líka aukaatriði fyrir Danmörku, þótt í slík íslenzk konungserfðalög væru nú þegar tekin upp ákvæði, er settu aðrar reglur um konungserfðir, eftir lagalega uppsögn 2. gr. samn- ingsins 1918. Það er engin ástæða til að ætla, að slíkt ákvæði muni verða sett, hér eftir, enda er það heldur ekki nauðsynlegt; en það hefir þó hugs- anlega þýðingu að slá því föstu, að ísland hefir rétt til að gjöra það, ef það óskar þess. í 3. gr. segir, að þau ákvæði, er gilda í Danmörku um trúarbrögð konungs og lögræði, svo og um meðferð konungsvalds þegar konungur sé sjúkur, ólögráður, eða staddur utan beggja ríkjanna, skuli einnig gilda á tslandi. Ef Danmörk breytir þessari grein með sérstökum lögum, án hess að gjöra nýjan samning við ísland, þá myndu hin nýju ákvæði ekki gilda á íslandi. í 3. gr. eru ákvæði, sem hægt er að misskilja. Danmörk hefir engin ákvæði um meðferð konungsvalds, er konungur er staddur utan “beggja” ^íkjanna. 8. gr. talar aðeins um “fjarveru” konungs, þ. e. dvöl hans utan Danmerkur. Eins og Knud Berlin heldur réttilega fram,1) hættir kon- ungurinn að ríkja í Danmörku, er hann fer til íslands, en á íslandi ríkir hann, bæði þegar hann dvelur í Danmörku og á íslandi. Samanborið við önnur ákvæði 3. gr. skal það tekið fram að þetta er vissulega ekki í samræmi við anda og merkingu samningsins 1918, að tegar ríkisstjóri skal kosinn af öðrum en konungi, eða þegar danska ráðu- «eytið samkvæmt hinum dönsku lagafyrirmælum skal um tíma hafa stjórnina á hendi, skuli danska ríkisþingið kjósa ríkisstjóra fyrir ísland °g danska ráðuneytið fara með konungsvaldið fyrir ísland (þar sem hin stjórnarfarslega ábyrgð hvílir auðvitað á íslenzku ráðherrunum). Knud ■^erlin telur slíkan möguleika hugsanlegan.2) En þó ísland sem fullvalda víki, geti látið binda sig á þennan hátt,3> þá er það alveg óhugsandi og astæðulaust, að það, jafnvel þó eigi væri nema um stuttan tíma að ræða, ftiundi vilja veita Danmörku þvílík réttindi. Úr málinu er hægt að leysa ^eð samningi milli íslands og Danmerkur, en meðan enginn slíkur samn- lngur er gjörður, ætti þetta að verða þannig í framkvæmdinni, ef svo elíklega skyldi til takast að slíkt kæmi fyrir meðan 3. gr. er í gildi, að alþingi skipaði ríkisstjóra á íslandi og íslenzka ráðuneytið færi með stjórnina. í 4. grein er því slegið föstu, að konungur geti ekki verið þjóðhöfðingi DKnud Berlin, Forb. bls. 45. 2)Knud Berlin, Forb. bls. 45. gr- hinnar íslenzku stjómarskrár frá 1920 er svohljóðandi: “Ákvæði þau er glltu • aes. 1918 í Danmörku um trúarbrögð konungs og lögræði, svo og um meðferð kon- skgfValds’ ÞeS'ar konungur er sjúkur, ólögráður, eða staddur utan beggja ríkjanna, stiA einnig gilda á Islandi.” Vegna þess, að þessi grein er tekin upp í íslenzku j, 10rnarskrána, er stjórnarskrárbreyting nauðsynleg, ef svo færi, að 3. gr. yrði af- Umin eða henni yrði breytt. Annars hefði hún ekki verið nauðsynleg.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.