Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Page 117

SKÁLDIÐ JÓN RUNÓLFSSON
93
búinn að afla sér af sjálfsdáðum
góðrar undirstöðumentunar, sem
hann síðan hélt áfram að byggja
ofan á með víðtækum lestri íslenzkra
og erlendra bókmenta. Hann varð
barnakennari í Mikley í Nýja ís-
landi haustið 1899 og varð barna-
kenslan síðan að öðrum þræði ævi-
starf hans.
Tvisvar ferðaðist Jón til íslands,
fyrsta sinni 1903 og dvaldi þar í
^jögur ár. Öðru sinni hvarf hann
heim til ættjarðarinnar 1913 og var
þá nærri árlangt í Reykjavík. Áður
en hann lagði af stað í heimförina,
héldu landar hans í Winnipeg hon-
um kveðjusamsæti. En stuttu áður
hafði hann ferðast um byggðir ís-
^ndinga vestan hafs og lesið upp
kvæði sín við ágætar viðtökur. Ekki
rmttist sá draumur skáldsins, að fá
að líta ættjörðina augum þriðja
sinni, og þráði hann það þó mjög;
einkum langaði hann mikið til að
Sækja Alþingishátíðina 1930, en það
komst eigi í framkvæmd. Hann
nndaðist 12. september það ár.
Jón Runólfsson var gáfaður mað-
ar á marga lund, miklu fjölhæfari
heldur en alment gerist, en eigi
S^fumaður að sama skapi. Hann
Var ör í lund og tilfinninganæmur,
eri Jafnframt að miklu leyti einstæð-
lneur og olnbogabarn; hneigðist
ann til vínnautnar, eins og margir
aðrir skáldbræður hans íslenzkir,
Sem átt hafa að búa við svipuð kjör,
gekk hann ekki altaf sigrandi af
^ólmi í viðureigninni við Bakkus.
ætti Jón því æði hörðum dómurn
Var misskilinn af ýmsum sam-
j^'^mönnum sínum á lífsleiðinni.
voru rnargir í þeirra hópi nógu
Jnpskyggnir og samúðarríkir til
þess að geta skilið hann og kunna að
meta skáldgáfu hans. Meðal þeirra
voru dr. Jón Bjarnason, er hvatti
hann til ljóðagerðar; séra Hjörtur
J. Leó, er sjálfur var prýðilega
skáldmæltur; og Sveinn kaupmaður
Thorvaldson, er kostaði útgáfu
kvæða Jóns og reyndist honum á
annan hátt hinn ágætasti stuðnings-
maður. Á hinn bóginn var skáldið
svo skapi farinn, að stuðningur og
góðgerðir þessara og annara vina
hans féllu eigi í grýtta jörð hjá
honum; þakklæti hans til þeirra er
rist fögrum rúnum í kvæðum hans.D
II.
Frumort kvæði Jóns Runólfssonar
eru ekki sérstaklega mikil að vöxt-
um; það er auðvitað enginn mæli-
kvarði á skáldskapargildi þeirra, þó
að stærð ljóðabóka virðist fram á
þennan dag ganga æði mikið í augu
sumra lesenda. Bæði var það, að
Jón vann, eins og flest önnur íslenzk
skáld, að ljóðagerð sinni við óhæg
kjör, og eigi síður hitt, að hann var
með afbrigðum vandvirkur á kvæði
sín. Þar við bættist, að ýms ljóð
hans glötuðust, að því er mönnum
honum gagnkunnugum segist frá.
(Smbr. grein J. M. Bjarnasonar).
Nærri öll kvæði Jóns, þau sem
varðveizt hafa, er að finna í kvæða-
bók hans Þögul leiftur (Winnipeg,
1) Smbr. kvæðin “Taktu i hönd mér”
(til Winnipeg-vina hans), “Til séra Jóns
Bjarnasonar” og "Til frú Margrétar Thor-
valdson, — Annars er Jóni sem manni
lýst með nákvæmni og samúð í Heims-
kringlu-grein G. J. Olesons. P. S. Páls-
son, skáld, bregður einnig upp glöggri
mynd af lifskjörum hans í minningar-
kvæðinu um hann, “Vertiðarlok”, Norður-
Keykir, bls. 77—79.