Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1938, Page 164

140
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
Fjármál
Séra Guðm. Arnason og Mrs. M. Byron
að 5 manna fjármálanefnd sé skipuð af
forseta. Samþ. Forseti skipaði: Á. P.
Jóhannsson, Guðmann Levy, Th. Thor-
finnssson, Bjarna Dalman og Bjarna
Sveinsson.
Fræðslumál.
J. J. Bíldfell og B. Dalman að forseti
skipi 3 manna nefnd í þetta mál. Samþ.
Tilnefndi forseti: Dr. R. Beck, Th. Gíslason
og J. J. Bildfell.
Samvinnumál.
Dr. R. Beck og J. J. Bíldfell að forseti
skipi 5 manna nefnd í þetta mál. Samþ.
Setti forseti í nefndina: séra Jakob Jóns-
son, J. J. Bíldfell, A. P. Jóhannsson, Dv.
R. Beck og Árna Eggertsson.
trtgáfumál.
J. J. Bíldfell og F. Hjálmarsson að skip-
uð sé af forseta, 3 manna nefnd i málið.
Samþ. Tilnefndi forseti: S. W. Melsted,
Mrs. B. E. Johnson og A. P. Jóhannsson.
Bar þá forseti fram nýtt mál. Var það
áskorun frá Guðmundi Jónssyni frá Hús-
ey, þess efnis að Þjóðræknisfélagið takist
á hendur að semja heildarsögu landnáms
Islendinga í Vesturheimi. Er áskorunin
sem fylgir:
Askorun.
I síðasta blaði Lögbergs er áskorun frá
S. Guðmundssyni til Þjóðræknisfélagsins,
um að “hefjast nú handa, og fá einhvem
færan mann til að semja heildarsögu
landnáms Islendinga hér í landi. Er þeirri
áskorun sérstaklega beint til Þjóðræknis-
þingsins, sem 'háð verður I þessum mán.
Allir sem unna islenzku þjóðerni mundu
vera þessu hlyn.tir. En það er spursmál
hvort slíkt mundi vera framkvæmanlegt
svo í góðu lagi væri, eins og nú standa
sakir. Þetta er stórmikið verk, sem þarf
mikinn undirbúning, og honum hygg eg að
enn sé ábótavant.
Landnámsþættir þeir er Ölafur sál.
Thorgeirsson og Dakota saga Þorstínu
Jackson hafa safnað eru stærstu heimild-
imar sem eg þekki, en þar eru ekki enn
“ÖU kurl komin til grafar”, ekki einu sinni
úr öllum nýlendum. Svo mun enn vera
ógjört að semja ágrip af sögu landa þeirra
er hafa sezt að í Winnipeg og öðrum stór-
bæjum. Að vísu hafa þeir ekki numið
lönd á sama hátt og bændur, en þeir eiga
engu að síður merkilega sögu sem land-
nemar.
Eg vil þvi leyfa mér að bæta því við
áskorun hr. S. Guðmundssonar að skora á
þjóðræknisþingið sem í hönd fer, að gjöra
nú víðtækar tilraunir til að safna öllu því
sem hægt er, þessu máli til stuðnings,
bæði í Winnipeg og annarstaðar.
Eg býst við að mér verði svarað því af
mörgum, að þetta sé orðið of seint. Það
hefði þurft að vera byrjað fyrir mörgum
árum. Nú væru flestir hinna eldri manna
dánir og afkomendur þeirra famir víðs-
vegar. Að visu er þetta rétt, að það er
verra viðfangs nú en áður. En “betra er
seint en aldrei” og ennþá mætti bjarga
mörgum fróðleik ef margir hjálpuðust að.
Þeir eru nokkrir lifandi ennþá gömlu
mennimir, bæði í Winnipeg og til og frá
út um bygðimar, sem gætu gefið mikils-
verðar upplýsingar. um sveitunga sina,
þá sem dánir eru. Einnig mætti fá mik-
inn fróðleik í þessa átt úr íslenzku blöð-
unum okkar. Þar er mesti fjöldi af æfi-
minningum hinna eldri manna, og í mörg-
um þeirra er ættfærsla og getið æfi-
atriða hinna látnu og niðja þeirra.
Að tína þetta saman, væri ókleift verk
fyrir einn mann, sem ætti að semja heild-
arsögu Islendinga. En mikið mætti enn
undirbúa, ef vel valdir menn væru fengnir
til að safna því sem hægt væri og draga
það saman.
Islendingar munu hvergi vera eins
margir í einum bæ eða nýlendu, hér i
landi, eins og í Winnipeg. Þar eru líka
langflestir mentamenn meðal þeirra eftir
mannfjölda. Það er því ekki vanvirðu-
laust fyrir þá, að þessi flokkur íanda
skuli vera sá eini hér i landi, sem ekkert
hefir reynt að safna gögnum í þessa átt.
Þar er Þjóðræknisfélagið mannflest, og
hefir stæratum flokki ritfærra manna á að
skipa. Það ætti að vera metnaðarmái