Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Síða 35

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 2012 35
gUðlaUg ólafsdóttir, hanna ragnarsdóttir og BörkUr hansen
• Lamptonskóli er í Hounslow-hverfi í London og eru nemendur á aldrinum 11–18 ára.
Lamptonskóli varð fyrir valinu vegna þess að um 80% nemenda voru af erlendum
uppruna árið 2010 og hlutfall nemenda sem voru ekki með ensku sem móður-
mál er töluvert yfir meðaltali í landinu. Á GCSE-prófum (General Certificate of
Secondary Education) sem haldin eru fyrir nemendur á aldrinum 14–16 ára kemur
fram að skólinn hefur náð mjög góðum árangri og er í hópi 25% skóla sem skila
hvað bestum árangri á þessum prófum. Rannsókn á starfsháttum skólans var síð-
ast metin af OFSTED (Office for Standards in Education, Children’s Services and
Skills) árið 2008 og var skólinn með framúrskarandi umsögn í öllum þeim þáttum
sem voru metnir (Lampton School, 2010).
Rannsóknarsnið, gagnasöfnun og úrvinnsla gagna
Rannsóknin var skipulögð sem tilviksrannsókn. Tilviksrannsóknir taka til einstak-
linga, hópa, stofnana eða ákveðinna þátta í starfi stofnana (Bogdan og Biklen, 1992).
Þær eru lýsandi og hafa það markmið að auka skilning og varpa ljósi á raunveruleg
tilvik og aðstæður. Ef tilvikin eru fleiri en eitt er hvert þeirra meðhöndlað sérstaklega
en í lokin er byggt á niðurstöðum allra tilvikanna (Rúnar Helgi Andrason, 2003). Í
þessari rannsókn var stuðst við þrjú tilvik sem öll hæfa markmiðum rannsóknarinnar
(e. purposive sampling). Gögnum var safnað með viðtölum og vettvangsathugunum
en einnig voru opinber gögn um skólana skoðuð. Við undirbúning gagnasöfnunar var
unnið út frá hugmyndafræði fjölmenningarlegrar menntunar og stefnt að því að ná
fram upplýsingum um:
• Fjölmenningarlegar áherslur í menningu skólanna og hvernig gildin sem unnið er
eftir móta starfið í skólanum.
• Áherslur í námi og kennslu og hvernig komið er til móts við þarfir nemenda í
skipulagi skólastarfsins.
• Vinnu gegn fordómum og einelti.
Viðtölin voru umfangsmesti þáttur gagnasöfnunarinnar og voru tekin óstöðluð viðtöl.
Þá er umræðuefnið ákveðið af rannsakanda sem leiðir viðtalið en gætir þess jafnframt
að hafa sem minnst áhrif á skoðanir viðmælenda á umræðuefninu (Helga Jónsdóttir,
2003; Kvale, 2007). Markmið viðtalanna var að ná því fram hvað viðmælendur telja
að hafi reynst vel í skipulagi og starfsháttum skólastarfs með nemendum af erlendum
uppruna og þeir vilja þróa áfram. Tekin voru viðtöl við einn skólastjórnanda í hverjum
skóla (eftir atvikum skólastjóra eða aðstoðarskólastjóra) og 13 kennara, samtals 16
viðmælendur, bæði karla og konur. Viðtölin tóku á bilinu 30–65 mínútur hvert. Í öllum
skólunum voru kennarar af erlendum uppruna en til að gæta nafnleyndar er það látið
ósagt hvort talað var við einhverja úr þeim hópi.
Í vettvangsathugun fer athugandinn á vettvang, dvelur einhvern tíma á staðnum,
dregur upp mynd af vettvanginum, beinir sjónum að tilteknum þáttum og skráir það
sem hann sér og eigin hugleiðingar (Flick, 2006). Vettvangsathuganirnar fólust í því
að farið var í skólana þrjá, setið í kennslustundum og aðstæður skoðaðar með sömu
atriði í huga og í viðtölunum. Í íslensku skólana var farið fimm sinnum í heimsókn í