Hugur - 01.01.2008, Qupperneq 133

Hugur - 01.01.2008, Qupperneq 133
Menntun, sjálfsproski og sjálfshvörf 131 upphafi. Því ræðir hann ítarlega um barnauppeldi og nauðsynina á ástríkum og ábyrgum foreldrum og kennurum (1996, kafli 7). En hann gengur lengra en það og stingur einnig upp á leiðum til að efla sjálfsálit þeirra sem dottnir eru í brunn- inn. Þetta kemur ögn á óvart þar sem bók hans er meðal annars beint gegn „sjálfs- álitsiðnaðinum" svokallaða í Bandaríkjunum er reis hæst á 9. og 10. áratug síðustu aldar og gekk út á að helsta hlutverk skóla og uppalenda væri að efla sjálfsálit ungmenna með öllum tiltækum ráðum. Því miður leiddu endurteknar rannsóknir í ljós að lítil sem engin fylgni er milli aukins sjálfsálits og breytna á borð við bætt- an námsárangur eða heilbrigt hegðunarmynstur; þvert á móti kom fram fylgni milli hás sjálfsálits og ýmiss konar áhættuhegðunar á sviði kynlífs, eineltis og vímuefna (Baumeister o.fl., 2003). Bók Swanns skýrir meðal annars hvers vegna til h'tils er að reyna að slíta sjálfsálit úr samhengi við aðra persónuleikaþætti og fita það eins og púka á fjósbita. En hann bendir jafnframt á að „sjálfsálitsiðnaðurinn“ hafi einblínt á almennt sjálfsálit (Swann o.fl., 2007); það kunni hins vegar að vera hægt að efla sjálfsálit ungs fólks á tilteknum, afmörkuðum sviðum með afmörkuð- um aðgerðum (t.d. álit nemenda á stærðfræðihæfni sinni). Jafnvel fólk sem telur sig lítils virði almennt getur oftast bent á einhvern afmarkaðan jákvæðan þátt í fari sínu - og Swann stingur upp á því að kennarar og foreldrar reyni að efla þessa jákvæðu þætti. Smám saman aukist vægi þeirra, ef vel takist til, og þeir geti snúið jafnvægisstöðu sjálfsins í rétta átt (1996, s. 148-149). (d) Kostir oggallar. Rannsóknir Swanns eru vandaðar og umfangsmiklar og þær skýra á sannfærandi hátt hvers vegna sjálfshvörf eru jafnörðug og raun ber vitni um. Okkur hður best þegar við hegðum okkur eins og „við erum vön“ og fáum þau viðbrögð sem við höfúm vanist. Við verjum sjálfshugmyndir okkar eins og fúglar hreiður sín. Segja má, með orðalagi Dweck, að festusjálfsfólk trúi ekki aðeins á festukenningu heldur gæti hennar eins og sjáaldurs auga síns - og að við séum öll meira og minna festusjálfsfólk. Samt eiga sjálfshvörf sér stað og ég er ekki viss um að aðferð hinna smáu skrefa sem Swann lýsir geti skýrt þau til hlítar. Þegar við fylgjumst með kennsluháttum Keatings, Escalante og Brodie og hvernig þeir umbyltu sjálfi nemendanna virðist eitthvað stórbrotnara og stórkostlegra hafa verið í gangi. Swann vitnar lítt í rannsóknir í námssálarfræði sem þó hefðu getað leitt hann nokkuð áleiðis. Mér virðist hann sterkari fræðimaður en umbótamaður og viðleitni hans til að skýra hvernig hnika megi til jafnvægi sjálfsins ekki ýkja sannfærandi. V Niðurstaða Það er rífandi gangur í rannsóknum á sjálfinu. Sumir vilja upphefja það; aðrir hafna tilvist þess, að minnsta kosti í hefðbundnum skilningi. Ég hef reifað þrjár sálfræðilegar sjálfskenningar og lagt mat á hvort þær geti gert skipulega grein fyrir sjálfshvörfúm: róttækum umskiptum sjálfsins sem stund- um eiga sér stað hjá fólki, til dæmis nemendum sem njóta kennslu eldhuga á borð við Jaime Escalante, John Keating eða Jean Brodie. Niðurstaða mín er sú að þótt
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.