Uppeldi og menntun - 01.07.2013, Síða 83

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(2) 2013 83
margrét a. markÚsdÓttir og sigrÚn aðalBJarnardÓttir
skilning á viðhorfum ungmenna (nítján talsins, 15 og 19 ára) til mannréttinda inn-
flytjenda annars vegar og móttöku flóttamanna hins vegar.
Rannsóknarspurningarnar eru eftirfarandi:
• Hvaða meginstef birtast í viðhorfum ungmennanna til réttinda innflytjenda?
• Hvaða meginstef birtast í viðhorfum ungmennanna til móttöku flóttamanna?
aÐfErÐ
Eigindlegar rannsóknaraðferðir eru vel til þess fallnar að dýpka þekkingu á þeirri
merkingu og þeim skilningi sem einstaklingar gefa lífi sínu og reynslu (Creswell,
2007). Þær henta því vel fyrir viðfangsefni þessarar rannsóknar, en það er að laða fram
viðhorf ungmenna til réttinda innflytjenda og móttöku flóttamanna. Rannsóknin er
viðtalsrannsókn og er þemagreining notuð við að greina viðtölin (Creswell, 2007).
Þátttakendur
Samtals tóku nítján ungmenni þátt í viðtölunum: níu piltar (sex 15 ára og þrír 19 ára)
og tíu stúlkur (fjórar 15 ára og sex 19 ára). Eitt þeirra átti móður af erlendum uppruna
en hafði alist upp hérlendis. Ungmennin í yngri hópnum voru í 10. bekk grunnskóla
fyrir utan tvö þeirra sem voru komin í framhaldsskóla. Þau í eldri hópnum stunduðu
öll nám í framhaldsskóla þegar viðtölin fóru fram. Við val á þátttakendum var mæling
á viðhorfum ungmennanna til mannréttinda í heildarrannsókninni Borgaravitund ungs
fólks í lýðræðisþjóðfélagi lögð til grundvallar. Mælingunni var skipt í þrennt; þau sem
skoruðu í hæsta þriðjungi, mið-þriðjungnum og lægsta þriðjungi fyrir hvorn aldurs-
hóp (14 ára, 509 talsins; 18 ára, 533 talsins). Dregin voru út nöfn tveggja stúlkna og
tveggja pilta úr hverjum þriðjungi úr hvorum aldurshópi með tilviljunaraðferð, sam-
tals 24 og náðist til 19 þeirra. Sjö ungmennanna voru búsett á höfuðborgarsvæðinu,
fjögur í byggðakjarna sunnanlands og átta í byggðakjarna norðanlands.
Þátttakendum voru gefin dulnefni. Í yngri hópnum voru nöfnin: Arnaldur,
Benjamín, Dagný, Eiríkur, Ellen, Gunnlaugur, Rannveig, Unnur, Viktor og Ævar.
Í eldri hópnum voru það nöfnin: Finnur, Ingibjörg, Hákon, Lára, María, Svandís,
Tinna, Þuríður og Úlfur.
Framkvæmd
Rannsóknin var tilkynnt Persónuvernd. Fengið var leyfi fyrir rannsókninni frá mennta-
og menningarmálaráðuneyti og sveitarfélögum þar sem við átti og sömuleiðis fengið
leyfi frá ungmennunum, foreldrum yngri hópsins, skólastjórnendum og kennurum.
Haustið 2010 og í byrjun árs 2011 voru hálfopin einstaklingsviðtöl tekin við ung-
mennin. Einstaklingsviðtölin fóru öll fram í skóla viðkomandi. Viðtalið var kynnt fyrir
hverju ungmenni, fyrst í gegnum síma og síðan í eigin persónu þegar hist var fyrir
viðtalið. Ungmennunum var tjáð að þau tækju þátt í rannsókn á borgaravitund ungs
fólks þar sem spurt yrði um viðhorf þeirra til ýmissa samfélagslegra málefna.