Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Side 47

ÁGRIP ERINDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
með sykursýki. Auk þess tekur ekki nema 5-10 mínútur að svara
kvarða. Heilbrigðisstarfsfólk getur notað kvarðann í klínískum
samtölum til að greina þá þætti sem valda mestri streitu sem og
að finna þá einstaklinga sem eru í mestri áhættu á að þróa streitu í
tengslum við meðferð sykursýkinnar og beita viðeigandi meðferð.
E 67 Heildrænt mat sjúklinga í líknarmeðferð
ValgeröurSigurðardóUir', lngibjörgHjaltadóttir2,Guðrún DóraGuömanns-
dóttir’, Pálmi V. Jónsson2
‘Líknardeild lyflækningasviðs 2, ’öldrunarsvið og ’lfknardeild öldrunarsviðs
Landspítala
valgersi@landspitali.is
Inngangur: Svonefnt Safn lágmarksupplýsinga (The Minimum Data
set, MDS) fyrir hjúkrunarheimili er áreiðanlegt og staðlað mælitæki
sem notað hefur verið víða um heim og á Islandi frá árinu 1994.
Svipað mælitæki til nota í líknarmeðferð (MDS-PC) er nú í þróun.
Efniviður og aðferðir: Þetta mælitæki var notað í klínískri far-
aldsfræðilegri rannsókn sem gerð var á sex mánaða tímabili í
þremur mismunandi líknarþjónustum í Reykjavík: í líknarteymi,
í sérhæfðri heimaþjónustu og á líknardeildum. Tilgangur rann-
sóknarinnar var meðal annars að afla nákvæmra upplýsinga um
þann hóp sjúklinga sem fær líknarþjónustu. Læknir og hjúkrunar-
fræðingur fylltu út mælitækið þrisvar sinnum fyrir hvern nýjan
sjúkling meðan á rannsókninni stóð: við komu í þjónustu, tveim
vikum síðar og við útskrift. Eftirfarandi þættir voru metnir: heilsu-
far og líkamleg einkenni, ástand munnhols og næring, ástand
húðar, vitræn geta, samskipti, geðræn einkenni og atferli, sálræn
og félagsleg líðan, líkamleg geta, útskilnaður, lyf, óskir sjúklings
varðandi meðferð, félagsleg tengsl og útskrift.
Niðurstöður: Pessi rannsókn er fyrsta langskyggða rannsóknin þar
sem líknarmælitækið er notað og söfnuðust upplýsingar um 174
sjúklinga. Mælitækið nýttist illa í líknarteymi en hentaði betur á
legudeildum. Margir þættir mælitækisins taka meira mið af öldr-
uðum en sjúklingum með langt gengna krabbameinssjúkdóma. Á
rannsóknartímabilinu voru metnir jafn margir karlar og konur,
meðalaldur 71 ár. Fjórðungur sjúklinga var ekki taldinn hafa verki
en 32% höfðu sýnilega verki daglega. Um helmingur allra með
verki voru álitnir hafa talsverða verki eða verri og hjá 79% var
ekki um nýjan verk að ræða. Einungis 23% voru sjálfbjarga við
böðun, 30% gengu um án aðstoðar en 41% komst af sjálfsdáðum
á salerni. Við lok rannsóknar hafði helmingur hópsins látist.
Ályktanir: MDS-PC mælitækið gefur mikilvægar upplýsingar um
sjúklinga í líknarþjónustu og staðfestir erfið einkenni og mikla
umönnunarþörf þessa sjúklingahóps.
E 68 Langvinn lungnateppa: áhættuþættir endurinnlagna.
Samnorræn rannsókn
Gunnar Guömundsson', Stella Hrafnkelsdóttir1, Christer Janson2, Pórarinn
Gíslason1
'Lungnadeild Landspítala. ’lungnadeild Háskólasjúkrahúsinu Uppsölum,
Svíþjóð
ggudmund@landspitali.is
Inngangur: Langvinn lungateppa (LLT) er sjúkdómur af vaxandi
tíðni. Versnanir á LLT eru algengar og leiða til endurtekinna
sjúkrahúsinnlagna. Ekki eru til upplýsingar um áhættuþætti fyrir
endurinnlögnum á Norðurlöndunum og ekki er vitað almennt
hvort þunglyndi og kvíði séu áhættuþættir.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða samnorræna rannsókn
sem fram fór samtímis á fimm háskólasjúkrahúsum á Norður-
löndunum. Safnað var upplýsingum framvirkt um sjúklinga með
LLT við útskrift um lyfjagjafir, öndunarmælingar (spírómetríu)
og aðra sjúkdóma. Lögð voru fyrir þá próf um lífsgæði (St.
George Respiratory Questionnaire, SGRQ) og merki um kvíða
og þunglyndi voru metin með HAD kvarða (Hospital Anxiety
and Depression Scale). Öllum var fylgt eftir í eitt ár frá útskrift og
kannað hversu margir höfðu verið endurinnlagðir.
Niðurstöður: Af 406 sjúklingum sem fylgt var eftir útskrift af
sjúkrahúsi höfðu 246 (60,6%) verið endurinnlagðir ári síðar.
Meðal marktækra áhættuþátta voru skert öndunargildi, langtíma
súrefnisgjöf, notkun lyfja í loftúða og gjöf teófýllíns um munn.
Kvíði var marktækur áhættuþáttur hjá sjúklingum með skert
lífsgæði. Fjölþáttagreining sýndi að lágt FEVl og skert lífsgæði
voru einu óháðu áhættuþættirnir eftir að tillit hafði verið tekið
til meðferðar og fleiri þátta. „Áhrif“ og „virkni“ á SGRQ voru
mikilvægustu breytur lífsgæða.
Ályktanir: Endurinnlagnir eru tíðar hjá sjúklingum með LLT og
skert öndunargildi og lífsgæði eru samverkandi áhættuþættir fyrir
endurinnlögnum. Þessar upplýsingar má nota til að velja mark-
hópa fyrir sértæka meðferð til að fækka endurinnlögnum.
E 69 Áhrif azithrómýcíns á þekjuvef lungna
Valþór Ásgrímsson1-3, Þórarinn Guðjónsson1-3, Bjarki Jóhannesson2, Guð-
mundur Hrafn Guðmundsson2, Ólafur Baldursson14
'Læknadeild HÍ, 2Líffræðistofnun, ’Krabbameinsfélag íslands, 4lungnadeild
Landspítala
valthor@krabb.is
Inngangur: Óljóst er hvernig galli í rafhrifum leiðir til langvinnra
sýkinga í lungum sjúklinga með slímseigju. Rannsóknir sýna að
leiðrétting á gallanum losar lungnaberkjur við pseudomonas
sýkingar. Azithrómýcín (AZM) er almennt mikið notað sýklalyf
sem bætir líðan sjúklinga með slímseigju, óháð bakteríudrepandi
áhrifum. Okkar tilgáta var sú að AZM hefði áhrif á rafviðnám
(TER) í gegnum lungnaþekju úr mönnum.
Efniviður og aðferðir: Við ræktuðum lungnaþekju á brunnum
nteð gegndræpri himnu. AZM (0,4; 4,0 eða 40 pg/ml) var sett
undir þekjuna og rafviðnám mælt í átta daga.
Niðurstöður og ályktanir: (TER í í!cm2±SEM og AZM í pg/ml):
viðmið=1234±29, AZM 0,4=1615±128, AZM 4,0=1809±90 og
AZM 40=2920±195, P<0,05; n=24.
Gögnin gefa til kynna að AZM auki rafviðnám í gegnum
þekjuna, skammtaháð. Við töldum að þessi áhrif gætu stafað
af breyttri starfsemi eða tjáningu á jónagöngum eða próteinum
þéttitengsla. Mótefnalitanir og Western blot sýndu að tjáning á
claudin-1 og-4 breyttist við meðhöndlun með AZM. AZM virð-
ist því auka rafviðnám lungnaþekju með því að breyta tjáningu
á claudin-1 og -4. Niðurstöðurnar benda til nýrra verkunarmáta
AZM og gætu útskýrt gagnsemi þess fyrir slímseigjusjúklinga.
Læknablaðið/fylgirii' 50 2004/90 47
L