Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Síða 54

AGRIP ERINDA / XII.
VÍSINDARÁÐSTEFNA
H I
E 87 UVB Ijósböðun örvar hnattkjarnahvítfrumur í blóði
til að framleiða meira af bólguhamlandi en minna af bólgu-
hvetjandi boðefnum (cytókínum)
Hekla Sigmundsdóttir. Andrew Jolinston, Jóhann Elí Guöjónsson, Helgi
Valdimarsson
Læknadeild HI, ónæmisfræðideild Landspítala
helsiv@landspUali.is
Inngangur: Sóri (psoriasis) er langvinnur bólgusjúkdómur í húð
sem einkennist af offjölgun hornfrumna (keratinocytes), aukinni
íferð T-frumna út í húðina og vexti og útvíkkun smáæða í undir-
húð. Lyf sem hafa sértæka bælivirkni gegn T-frumum geta eytt
sóraútbrotum og bendir það meðal annars til þess að T-frumur
gegni lykilhlutverki í meingerð sjúkdómsins. Ymsar viðloðunar-
sameindir eru mikilvægar til að T-frumur geti farið úr blóðrásinni
og út í vefi. Flestar T-frumur sem komast út í húðina tjá húðsér-
tæka ratvísisameind (cutaneous lymphocyte-associated antigen,
CLA), sem binst E-selektíni á æðaþeli. UVB ljósböð gefast vel í
meðhöndlun á sóra. Frumuboðefni (cýtókín) eru mikilvægir stýri-
þættir í bólgusjúkdómum, nteðal annars í húð.
Efniviður og aðferðir: Hnattkjamahvítfrumur (PBMC) voru einangr-
aðar úr blóði sórasjúklinga fyrir UVB-meðferð og einni og tveimur
vikum eftir að UVB ljósböðunarmeðferð hófst. Frumurnar voru
örvaðar með ofurvaka (superantigen) í fjóra daga og venjulegum
vökum (antigen) í fimm daga og boðefnaframleiðsla þeirra (IL-1 þ,
IL-2, IL-4, IL-5, IL-6, IL-8, IL-10, IL-12, IFN-y) mæld.
Niðurstiiður: UVB ljósböð leiddu til þess að PBMC sórasjúk-
linganna framleiddu mun meira af bólguhamlandi boðefninu
IL-10 en minna af bólguhvetjandi boðefnum eins og IL-ip, IL-6
og IFN-7.
Ályktanir: Vitað er að UVB ljósböð geta komið af stað stýrðum
frumudauða. Einnig er vitað að UVB ljósböð örva keratínfrumur
til þess að framleiða IL-10 sem getur bælt tjáningu á CLA sem og
framleiðslu á bólguhvetjandi boðefnum. Því er líklegt að sá bati sóra-
sjúklinga sem tengist UVB ljósböðunt stafi ekki einvörðungu af því
að ljósböðin eyði T-frumum í húð þeirra, heldur að aukin framleiðsla
á bólguhamlandi boðefnum eins og IL-10 geti einnig torveldað útrás
eitilfrumna út í húðina og þar með dempað bólguna.
Þakkir: Styrkt af Rannsóknanámssjóði.
E 88 Slímhúðarþol gegn KLH minnkar BSA-miðlaða lið-
bólgu í rottum. Vísbending um notkun nándarþols við með-
höndlun bólgusjúkdóma
Jóna Freysdóttir* 1-2, Ingibjörg Harðardóttir1, Ingibjörg Ólafsdóttir', Ragnar
B. Pálsson', íris Hvanndal', Kolbrún Hrafnkelsdóttir', Á. Atli Jakobsson',
Birgitta Ásgrímsdóttir', Friðrika Harðardóttir', Fífa Konráðsdóttir'. Erla
B. Ólafsdóttir1, Valgerður Gylfadóttir', Sveinbjörn Gizurarson1, Arnór
Víkingsson1"’3
’Lyfjaþróun hf., 2Naturimm ehf., 3gigtardeild Landspítala
jonafreys@simnet. is
Inngangur: Orsök sjálfsofnæmissjúkdóma er talin liggja í óæskileg-
um ónæmissvörum gegn sjálfssameindum. Onæmiskerfi slímhúðar
hefur þróað með sér kerfi sem bælir möguleg ónæmissvör gegn
sameindum og kallast það fyrirbæri slímhúðarþol. í mörgum dýra-
54 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90
líkönunt er hægt að draga úr bólgumyndandi sjálfsofnæmissvari
með því að slímhúðarbólusetja dýrin með ónæmisvakanum sem
veldur sjúkdómnum. I mörgum dýralíkönum af sjálfsofnæmi eru
dýrin bólusett með ákveðinni sameind sem veldur bólgusvari sem
líkist sjálfsofnæmi í mönnum. Hægt er að draga úr bólgusvarinu er
slímhúðarþol gegn sameindinni er myndað áður en dýrin eru bólu-
sett. Vandamálið við að nota slíka aðferð í meðhöndlun sjálfsof-
næmis í mönnum felst meðal annars í að ónæmisvakinn sem veldur
sjálfsofnæminu er ekki þekktur. Ein lausn á því vandamáli er að
mynda slímhúðarþol gegn alls óskyldri sameind og koma síðan
sameindinni á bólgustað þannig að bælandi eitilfrumur ræsist þar
og dempi bólgufrumurnar með svokölluðu nándarþoli.
Tilgangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort
hægt væri að nota slímhúðarþol gegn KLH sameindinni til að
bæla BSA-miðlaða liðagigt.
Efniviður og aðferðir: Lewis rottur voru meðhöndlaðar í nef með
KLH til að mynda KLH slímhúðarþol. Allar rotturnar voru bólu-
settar undir húð með BSA sameind og BSA liðbólga síðan fram-
kölluð í vinstri hnjálið þeirra með því að sprauta BSA inn í hann.
Saltvatni var sprautað í hægri hnjálið rottnanna til viðmiðunar.
Um leið og BSA og saltvatni var sprautað í hnjáliðina var KLH
sprautað í liðina.
Niðurstöður: BSA-innsprautun olli liðbólgu í vinstra hnjálið allra
rottnanna en mun minni í þeim rottum sem höfðu myndað KLH
slímhúðarþol.
Ályktanir: Petta gefur vonir urn að hægt sé að nota nándarþol í
meðhöndlun liðagigtar og annarra sjálfsofnæmissjúkdóma þó að
sjálfsantigenin séu ekki þekkt.
E 89 Áhrif NSAID á bráða og króníska liðbólgu í rottum
Sigrún L. Si^urðardóttir . Jóna Freysdóttir , Þóra Víkingsdóttir’. Helgi
Valdimarsson ", Arnór Víkingsson
1 Læknadeild HÍ, 2ónæmisfræðideild Landspítala,3Lyfjaþróunhf.,4gigtardeild
Landspítala
sisnmls@landspitali.is
Inngangur: Iktsýki (rheumatoid arthritis) einkennist af langvinn-
um fjölliðabólgum sem geta leitt til liðskemmda. Bólgueyðandi
gigtarlyf (NSAID) eru mikið notuð í meðferð á iktsýki. Pó að
lyfin dragi úr einkennum sjúklinga, aðallega verkjum, eru áhrif
þeirra á langvinnar bólgur ekki vel rannsökuð. Fræðilega gætu
þau jafnvel aukið á liðskemmdir. Lyfin hafa einnig umtalsverðar
aukaverkanir og því full þörf á að kanna raunveruleg áhrif lyfj-
anna á langvinnar bólgur í liðagigt.
Efniviður og aðferðir: Framkölluð var vakasértæk liðbólga í hnjá-
liðunt þriggja hópa Lewis kvenrottna. í líkaninu kemur fyrst fram
bráður bólgufasi og síðan langvinn liðbólga. Fyrsti rottuhópurinn
fékk ekkert NSAID (viðmiðunarhópur), annar hópurinn fékk
NSAID allan tímann, en þriðji fékk NSAID í þrjár vikur fyrir
framköllun liðbólgunnar.
Niðurstöður: í Ijós kom að viðvarandi NSAID-gjöf dró veru-
lega úr bráðabólgu en hafði engin áhrif á langvinna liðbólgu.
Tímabundin gjöf NSAID fyrir framköllun bráðafasans jók bráða-
bólguna verulega en hafði ekki áhrif á Iangvinna liðbólgufasann.
Rannsóknum á áhrifum NSAID á liðskemmdir er ekki lokið.