Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Qupperneq 56

ÁGRIP ERINDA / XII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
i
af súrum drykkjum á dag benti til glerungseyðingar. Engin tengsl
fundust milli neyslu drykkja og glerungseyðingar á jöxlum, en
marktæk tengsl fundust við mikla eyðingu á framtönnum (OR
3,17; p<0,001). Eiginleikar munnvatns voru minna tengdir gler-
ungseyðingu, að frátöldu lágri buffer virkni munnvatns sem var
tengd mikilli eyðingu á framtönnum (kí-kvaðrat=6,57; p<0,05).
Ályktanir: Glerungseyðing er fjölþættur sjúkdómur sem hefur
áhrif á bæði framtennur og jaxla. Víxlverkun milli orsakaþátta og
varnarkerfa munnholsins eru flókin og hefur enn ekki verið lýst á
fullnægjandi hátt til að útskýra dreifingu og alvarleika glerungs-
eyðingar sem sjást í kínískri skoðun.
E 93 Klínískt mat á áhrifum tveggja tannbindiefna á við-
kvæmni í jöxlum eftir ísetningu komposit fyllinga
Sigl'ús Þúr Elíasson. Svend Richter
Tannlækningastofnun, tannlæknadeild H1
sigfuse@hi.is
Inngangiir: Sjálfætandi (self etching) tannbindiefni eru talin hindra
betur viðkvæmni við hitabreytingar og tyggingu eftir ísetningu fyll-
inga en þegar tannbeinið er heilætað með fosfórsýru (total etching).
Tilgangur þessarar rannsóknar var að meta réttmæti þessarar
kenningar við venjulegar klínískar aðstæður á tannlækningastofu.
Efniviður og aðferðir: Sjúklingar sem leituðu á einkatannlækn-
ingastolu og þurftu I. og II. klassa fyllingar í jaxla voru valdir.
Settar voru 30 komposit fyllingar þar sem sjálfætandi bindiefni
(Adper Promt L-Pop, 3M Espe) var notað og 30 fyllingar þar
sem preparationin var öll ætuð með 35% fosforsýrugeli áður
en bindiefni (Adper Scotchbond 1 XT, 3M Espe) var borið á.
Skornar voru hefðbundnar preparationir og þær einungis nýttar
sem höfðu allar brúnir í glerungi. Jaxlarnir voru allir fylltir með
sama komposit fyllingarefni (Supreme, 3M Espe). Sjúklingar
voru spurðir eftir eina viku og aftur eftir 6-8 mánuði frá ísetningu,
hvort þeir hafi fundið fyrir óþægindum. Ef svarið var já voru þeir
beðnir að lýsa því nánar.
Helstu niðurstöður: Enginn tölfræðilegur munur var milli hóp-
anna, hvorki eftir viku né 6-8 mánuði. Fjórir sjúklingar, tveir úr
hvorum hópi, kvörtuðu um einhverja viðkvæmni eftir viku. Ein
fyllinganna, sem var úr sjálfætingarhópnum, reyndist greinilega
of há og var lagfærð. Við 6-8 mánaða skoðun sagðist einn úr hvor-
um hópi öðru hverju verða viðkvæmur. Voru það ekki þeir sömu
og höfðu kvartað í upphafi.
Ályktanir: Viðkvæmni var mjög sjaldgæf eftir notkun beggja þess-
ara tannbindiefna. Viðkvæmni fer hugsanlega eftir klínískri reynslu
og aðferð við ísetningu fyllinga fremur en tegund tannbindiefnis.
E 94 Áhrif brottfalls á langtímarannsóknir á tannheilsu og
lífsstíl íslenskra unglinga
Inga B. Árnailóttir, W. Peter Holbrook, Sigurður Rúnar Sæmundsson
Tannlæknadeild H1
iarnad@hi.is
Inngangur: Mat á brottfalli úr langtímarannsókn á tannátu og lífs-
stíl tengdum tannátu meðal unglinga.
Efniviður og aðferðir: Slembiúrtak 150 14 ára einstaklinga sem
búsettir voru til sjávar, sveita og í borg. Árið 1994 voru þáttakend-
ur skoðaðir með tilliti til tannátu og áhættuþættir tannátu voru
metnir með spurningalistum. Úrtakinu var fylgt eftir árið 1996 og
2000 og brottfall einstaklinga metið og greint.
Niðurstöður: Meðalaukning tannátu frá 14-16 ára var 2,4 (sd
4,8; n=123) skemmdir fletir, en 4,46 (sd 5,6; n =51) frá 16-20 ára.
Hlutfall af einstaklingum án tannátu við 14, 16 og 20 ára var
29,0%, 20,0% og 11,6%.
Brottfall var 18% frá 14 ára aldrinum til 16 ára aldurs, 59%
frá 16 til 20 ára og 66% brottfall alls frá 14-20 ára. Við greiningu
á brottfalli árið 2000 kom í ljós að flestir brottfallnir voru
búsetlir í sjávarþorpi en fæstir bjuggu í sveit (47,4%; p<0,02).
Brottfallnir árið 2000 komu sjaldnar til tannlæknis árið 1996
en þátttakendur gerðu (p<0,02) og brottfallnir voru með tíðari
sykurneyslu (p<0,05). Brottfallnir höfðu líka hærri tannátutíðni
við 16 ára aldurinn, mean DFS hjá brottföllnum var 8,6 (9,4) en
5,5 (8,6) hjá þátttakendum.
Ályktanir: Einstaklingum án tannátu fækkar hratt frá fjórtán ára
til tvítugs og tannáta eykst um >1 flöt á ári. Brottfall úr þessari
langtímarannsókn tengist tannátu, en slík tenging veldur val-
skekkju (selection bias). Brottfallnir eru líklegri til að búa í þeim
byggðum þar sem tannátutíðni er há, líklegri til að hafa aukna
tíðni tannátu í byrjun rannsóknarinnar, líklegri til að fara sjaldnar
til tannlæknis og líklegri til að neyta oftar sætinda. Þetta leiðir til
þess að valskekkjan er líkleg til að valda vanmati á tannátutíðni
og nýgengi tannátu.
E 95 Bakteríurnar Prevotella intermedialnigrescens og
tengsl þeirra við þungunartannholdsbólgu (pregnancy gingi-
vitis)
Gunnstcinn Haraldssnn'. Mervi Latva-aho2, W. Peter Holbrook', Eija
Könönen2
‘Tannlæknadeild HÍ, 2National Public Health Institute (KTL) Helsinki,
Finnlandi
Inngangur: Hormónabreytingar á meðgöngu hafa áhrif á góm og
tannhold. Bacteroides intermedius var áður tengd þungunartann-
holdsbólgu (pregnancy gingivitis), en tegundinni var skipt í tvær
svipfarslega eins tegundir Prevotella intermedia (Pi) og Prevotella
nigrescens (Pn), sem engöngu er hægt að aðskilja með sameinda-
fræðilegum aðferðum. Markmið þessarar rannsóknar var að
kanna hvort aðeins P. intermedia eða P. nigrescens eða þær báðar,
eiga þátt í breytingu örveruflórunnar sem verður við þungun.
Efniviður og aðferðir: Samtals 300 stofnar, úr tannholdi og munn-
vatni 15 heilbrigðra, reyklausra, þungaðra kvenna (aldur 24-34
ár; meðaltal 28,7 ár) við 12-14, 25-27, og/eða 34-38 vikna með-
göngu, og/eða 4-6 vikum eftir fæðingu, voru greindir sem PilPn
með svipfarsprófum (brúnir, gram-neikvæðir, stuttir stafir, lipasa
og indole jákvæðir). Stofnarnir voru svo frekar greindir með
tegundasérvirkum PCR prímerum, fyrir Pi (PI3 5‘-3‘ CCC GAT
GTT GTC CAC ATA TGG og PI4 5‘-3‘ GCA TAC GTT GCG
TGC ACT CAA G) og Pn (PNl-kort 5‘-3‘ TTG AGT ACA
CGC AGC GCA GGC G og PN3 5‘-3‘ CCC GAT GGC AAC
gah@hi.is

56 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90