Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Page 58

AGRIP ERINDA / XII. VISINDARAÐSTEFNA Hl
við notuðum alþjóðlega flokkunar- og stigunarkerfið fyrir elli-
hrörnun í augnbotnum til að flokka eftir tegundum og til að stiga
breytingar.
Helstu niðurstöður: Algengi þurrar ellihrörnunar á lokastigi á
þátttakendum 70 ára ogeldri var 9,2% (95% CI 5,6-12,7) og sömu
tölur fyrir vota ellihrörnun voru 2,3% (95% CI 0,5-4,1). Fimm
ára nýgengi fyrir þá sem voru 70-79 ára við fyrri skoðun var 4,4%
(95% CI 0,9-7,9) fyrir þurrar lokastigsbreytingar ellihrörnunar og
0,0% fyrir votu tegundina.
Ályktanir: Þurra lokastigsform ellihrörnunar er mun algengari
á íslandi en meðal annarra hvítra þjóða og vota tegundin er öllu
sjaldgæfari en annars staðar.
E 99 Súrefnismettun í sjónhimnu við breytilegt hlutfall súr-
efnis í innöndunarlofti
Svcinn Hákon Harðarson', Gunnar Már Zoega3, Gísli Hreinn Halldórsson2,
Róbert Arnar Karlsson2, Aðalbjörn Þorsleinsson4, Þór Eysteinsson1-3, Jón
Atli Benediktsson2, Einar Stefánsson1-3
‘Læknadeild og 2verkfræðideild HÍ, 3augndeild og ‘'svæfingadeild Landspítala
einarste@landspitali. is
Inngangur: Prófaður var tækjabúnaður til að mælingar á súefnis-
mettun í blóðrauða í augnbotnum. Tækið reiknar ljósþéttnihlut-
fall (ODR) í æðum en ODR lækkar með aukinni súrefnismettun
blóðrauða. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvort tækja-
búnaðurinn getur numið breytingar á ODR ef hlutfall súrefnis í
innöndunarlofti breytist.
Efniviður og aðferðir: Tækið er augnbotnamyndavél með fjórum
ljóssíum og stafrænum skynjara. Það sýnir augnbotninn í ljósi
fjögurra bylgjulengda. Tölvuforrit reiknar ODR út frá myndun-
um. Heilbrigðir sjálfboðaliðar önduðu að sér andrúmslofti (n=5)
eða lofti með lækkuðu (n=4) eða hækkuðu (n=5) súrefnishlutfalli.
Súrefnismettun blóðrauða í slagæðablóði var mæld með mettun-
armæli á fingri. Parað t-próf var notað til að bera saman ODR við
mismunandi súrefnisstyrk í innöndunarlofti.
Niðurstöður: Samkvæmt fingurmæli lækkaði mettun blóðrauða
niður í 89±4% (meðaltal±staðalfrávik) þegar súrefnishlutfall í
innöndunarlofti var lækkað. Mettun var 99-100% þegar súrefnis-
hlutfall var hækkað. I slagæðlingum sjónhimnu mældist ODR(558/
586) 0,13 (0,03 lil 0,24) (meðaltal og 95% öryggisbil) lægra við inn-
öndun andrúmslofts en súrefnisskerts lofts (ómarktækur munur á
ODR605/586). í bláæðlingum sjónhimnu reyndist ODR(6(|S/5fj6) 0,17
(0,12 til 0,22) hærra við innöndun andrúmslofts en súrefnisbætts
lofts. ODR(605/5g6) var 0,02 (0,04 til -0,002, ekki marktækt) lægra
í bláæðlingum við innöndun andrúmslofts en súrefnisskerts lofts.
Við innöndun andrúmslofts var ODR(605/586) 0,37 (0,19 til 0,55)
lægra í slagæðlingum en bláæðlingum.
Ályktanir: Tækjabúnaðurinn getur greint mun á ODR við breyti-
legt súrefnishlutfall í innöndunarlofti og mun á slagæðlingum og
bláæðlingum við innöndun andrúmslofts.
E100 Indómetacín lækkar súrefnisþrýsting sjóntaugar og
dregur úr áhrifum koltvísýrings og hömlun kolanhýdrasa á
þrýstinginn
Þór Eystcinsson1-2, Daniella Bach Pedersen3, Jens F. Kiilgaard3, Morten la
Cour3, Kurt Bang3, Peter K. Jensen3, Einar Stefánssonu
'Læknadeild HÍ, 2augndeild Landspítala, 3augndeild Kaupmannahafnarhá-
skóla
thore@landspitali. is
Inngangur: Innöndun koltvísýrings og hömlun kolanhýdrasa
auka súrefnisþrýsting (ONPO,) í sjóntaug og sjónhimnu. Til að
kanna nánar þátt prostaglandína í stjórn ONPOz var skoðað hver
áhrif cýkló-oxygenasa-hamlarans indómetacíns væru á ONP02.
Jafnframt voru áhrif indómetacíns á aukingu ONPOz við innönd-
un C02 og hömlun kolanhýdrasa skoðuð í svínum.
Efniviður og aðferðir: ONPO, var mældur í 11 svínum með pól-
argrafískum súrefnisskautum. Oddur rafskautsins var staðsettur í
0,5 mm fjarlægð frá sjóntaugarósi. Áhrif indómetacín inngjafar í
bláæð, innöndunar C02 (3%) fyrir og eftir indómetacín inngjöf,
og áhrif kolanhýdrasa hamlara með eða án indómetacín inngjafar
voru fyrst skoðuð.
Niðurstöður: Inngjöf 300 mg af indómetacíni lækkaði ONPOz
marktækt. Hömlun kolanhýdrasa og innöndun C02 jók ONP02
marktækt. Eftir inngjöf indómetacíns var hækkun ONPO, sem
kolanhýdrasa-hömlun og innöndun C02 valda marktækt lækkuð.
Ályktanir: Inngjafir indómetacíns lækka súrefnisþrýsting sjón-
taugar, sem er líklega vegna lækkunar í blóðflæði er orsakast af
samdrætti æða í sjóntaug. Að auki dregur indómetacín úr aukn-
ingu ONP02 vegna innöndunar C02 og hömlunar kolanhýdrasa,
og virðist því verka á stjórnun æðavíddar í sjóntaug.
E 101 Þáttur adrenergra viðtaka í stjórnun blóðflæðis í sjón-
himnu
Svanborg Gísladóttir. Þór Eysteinsson, Stefán B. Sigurðsson
Lífeðlisfræðistofnun læknadeildar HI
stefsig@hi.is
Inngangur: Ein aðalorsök ólæknandi blindu er augnsjúkdómurinn
gláka. Einkenni sjúkdómsins er sívaxandi dauði sjóntaugafrumna
sem ekki er hægt að bæta upp og leiðir það til stöðugt minnkandi
næmi sjónhimnunnar. Oftast mælist hækkaður augnþrýstingur
samfara sjúkdómnum og hefur það yfirleitt verið talin orsök hans.
Nýlegar rannsóknir benda þó til að minnkað blóðflæði til sjónhimnu
og/eða sjóntaugar geti verið einn af orsakavöldum sjúkdómsins.
Minnkunin gæti stafað af auknum augnþrýstingi og/eða þrengingu
æða sem flytja súrefni/næringu til taugafrumna sjónhimnunnar.
Efniviður og aðferðir: Rannsókn okkar snýr að blóðflæðiþætti
sjúkdómsins með aðaláherslu á hlutverki adrenerga viðtaka í
sléttum vöðvum æða í sjónhimnu. Notuð er sérhæfð tækni svo-
kölluð „small vessel myography“ til að mæla þrengingu/víkkun
æða. Notaðar eru æðar (retinal arteries) úr augnbotni kýrauga.
Niðurstöður: Rannsökuð hafa verið áhrif noradrenalíns (a og
(3 virkjari) sem veldur kröftugum samdrætti í sléttum vöðvum í
veggjum æðanna. Fæst fram lágmarkssvörun í styrknum 10 s M
58 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90