Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Blaðsíða 78

AGRIP VEGGSPJALDA / XII. VISINDARAÐSTEFNA Hl
Niðurstöður: PS olli marktækri vaxtarhindrun og frumudauða í
öllum frumulínum, EC50 fyrir vaxtarhindrun 13-35 |xM. LS var
ekki eins öflugur vaxtarhindri en olli jafnmiklum frumudauða.
BS og zileuton, sem hindra aðeins 5-LOX en ekki 12-LOX höfðu
lítil vaxtarhemjandi áhrif, BS framkallaði stýrðan frumudauða en
zileuton hafði minni áhrif í þá veru.
Alyktanir: Rannsóknin sýnir að hindrun á 5-LOX hefur aðeins
takmörkuð áhrif á vöxt hvítblæðisfrumna en þau fléttuefni sem
hindruðu bæði 5- og 12-LOX höfðu marktæk vaxtarhemjandi og
frumudrepandi áhrif. Líklegt er að áhrifin, sérstaklega af PS, skýr-
ist ekki að öllu leyti af LOX hindrandi verkun.
V 20 Genamengi mismunandi tegunda og stofna af ætt-
kvíslinni Aeromonas hafa basaraðir aspzincin metalloendo-
peptidasans AsaP1 sem er úteitur A. salmonicida ssp.
achromogenes, en framleiða ekki ensímið vegna fasaskipta-
breytinga
Bjarnhciður K. Guðmundsdóttir, Iris Hvanndal, Helga Arnadóttir, Valgerð-
ur Andrésdóttir
Tilraunastöð Háskóla Islands í meinafræði að Keldum
bjarngud@hi.is
Inngangur: Ýmsar tegundir lagarbaktería tilheyra ættkvíslinni
Aeromonas og eru sumar þekktar sem sýklar í fiskum og spen-
dýrum. Endopeptíðasinn AsaPl er úteitur ýmissa A. salmonicida
stofna og fyrsta ensím af fjölskyldu málmháðra aspzincin
peptíðasa sem hefur verið skilgreint sem bakteríueitur. Markmið
verkefnisins var að kanna tíðni arfgerðar og svipgerðar asaPl
gensins meðal 44 Aeromonas stofna.
Efniviður og aðferðir: Stofnasafnið sanranstóð af einkennisstofn-
um A. bestarium, A. caviae, A. hydrophila og fimm undirtegunda
A. salmonicida, þremur A. hydrophila stofnum og 33 A. salmon-
icida stofnum einangruðum úr sjúkum fiski. E. coli stofn var
notaður sem neikvætt viðmið. DNA var einangrað og notað í
PCR-próf og til raðgreininga. Við raðgreiningu asaPl gensins var
notað DNA A. salmonicida, stofns 265-87, og var sú röð notuð
við gerð vísa fyrir PCR-próf. PCR mögnun var gerð á ORF asaPl
gensins og virkniseti ensímsins. Samanburðarraðgreining var
gerð á ORF valinna stofna. ELISA próf byggt á einstofna anti-
AsaPl mótefnum, ónæmisþrykk byggt á fjölstofna mótefni og
ensímvirknilitun á SDS-PAGE voru notuð til að greina ensímið
í útensímalausnum. Til að kanna skyldleika AsaPl við önnur
ensím í aspzincin fjölskyldunni var gert skyldleikatré með aðstoð
tölvuforrits.
Helstu niðurstööur: PCR mögnun varð með vísum sem magna
virkniset asaPl gensins hjá öllum Aeromonas stofnunum og allt
genið var magnað hjá 39 stofnum. Hins vegar var AsaPl prótein
aðeins tjáð hjá 17 stofnum. Samanburðarraðgreining leiddi í ljós
varðveitta fasaskiptabreytingu í asaPI geninu, sem skýrir skort á
tjáningu 22ja stofna.
Alyktanir: Gen AsaPl bakteríueitursins er þróunarsögulega
vel varðveitt og er ekki bundið við tegundina A. salmonicida.
Varðveitt fasaskiptabreyting kemur í veg fyrir tjáningu gensins
hjá mörgum Aeromonas stofnum.
V 21 Breytingar á hjúppróteini mæðivisnuveiru (MW) við
náttúrulegar sýkingar
Hallgrímur Arnarson1, Valgerður Andrésdóttir1, Sigríður Matthíasdóttir1,
Margrét Guðnadóttir2
'Tilraunastöð Háskóla Islands í meinafræði að Keldum, 2veirurannsókna-
stofnun læknadeildar HÍ
haligra@hi.is
Inngangur: Mikill breytileiki, sérstaklega í yfirborðspróteinum, er
meðal þátta sem torvelda virkni bólusetninga gegn lentiveirum á
borð við HIV og MVV.
Mótefnasvar fékkst í kindum með því að sprauta þær með
dauðum veiruögnum og sýnt var að það gat varið bólusett dýr
gegn smiti í einhverjum tilvikum. Reynt var á bólusetningu
í gegnum náttúrulegar smitleiðir en ekki með hefðbundnum
rannsóknaraðferðum.
Ræktun úr þessari bólusetningartilraun var nýtt til að kanna
breytileika í vækisröð á yfirborðspróteini og einnig voru gerð
hlutleysandi mótefnapróf gegn þeim. Niðurstöður þessara próf-
ana voru bornar saman og kannað hvort bólusetning hefði áhrif
á breytingar á væki.
Efniviður og aðferðir: í bóluefni voru notaðar fixeraðar veiruagn-
ir af stofni K796 ásamt ónæmisglæði. Tvílembingapör þar sem
annar einstaklingur var bólusettur en hinn ekki voru með kindurn
sýktum með bóluefnisstofni. Pari var fórnað þegar viðmiðunar-
dýr sýndi merki sýkingar í blóðprófi. Sýking var ákvörðuð með
veiruræktun.
Klónaðir voru um það bil 450 bp forveiru DNA-bútar úr þess-
um ræktum og þeir nýttir til ákvörðunar á vækisröð.
Hlutleysandi mótefnapróf voru framkvæmd með sértæku
sermi gegn bóluefnisstofni og með breiðvirkara sermi.
Niðurstöður og ályktanir: Bólusetning leiddi lil mótefnasvars sem
veitti vörn gegn sýkingu í einhverjum tilvikum. Raðgreiningar
bentu til að við náttúrulegar sýkingar komi upp fjöldi breytinga
í afvirkjandi væki og mótefnapróf sýndu að þessar breytingar
höfðu veruleg áhrif á virkni afvirkjandi mótefna. Þó var ekki hægt
að greina að bólusetning hefði áhrif á þessar breytingar.
V 22 Mat á aðferðum við DNA-bólusetningu gegn lenti-
veirusýkingum í kindum
Hallgrímur Arnarson, Sigurbjörg Þorsteinsdóttir, Sigríður Matthíasdóttir,
Guðmundur Pétursson, Valgerður Andrésdóttir
Tilraunastöð Háskóla íslands í meinafræði að Keldum
hallgra@hi.is
Inngangur: Kostir DNA-bóluefna eru meðal annars að þau geta
verið ódýr og einföld í framleiðslu auk þess sem endingartími
þeirra getur verið meiri en hefðbundinna bóluefna. DNA-bóluefni
geta lrka framkallað frumubundið ónæmissvar sem er eftirsóknar-
vert til varnar ýmsum veirusýkingum, til dæmis HiV og MVV.
Tilraunastöð HI í meinafræði að Keldum er í samstarfi við
átta evrópskar rannsóknarstofnanir þar sem könnuð eru áhrif
ónæmisörvandi þátta á svar við bólusetningu. Einnig eru bornar
saman aðferðir við að koma bóluefninu á áfangastað í kindunt.
78 Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90