Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2004, Page 105

AGRIP VEGGSPJALDA / XII. VISINDARAÐSTEFNA Hl
æðasjúkdóma í eftirfylgni sem stóð í allt að 30 ár. Slagbilsþrýstingur
var heppilegasta spábreyta dauða vegna hjarta- og æðasjúkdóma
og dauða af hvaða orsök sem er. Konur með háþrýsting sem ekki
náðu meðferðarmarkmiðum voru í meiri hættu á hjarta- og æða-
sjúkdómum en samsvarandi hópur karla.
V 96 Beinhagur sjúklinga með herslismein
Bjarki Þór Alexandersson1, Árni Jón Geirsson3, Gunnar Sigurðsson1-3,
ísleifur Ólafsson4, Leifur Fransson5, Björn Guðbjörnsson1'2
'Læknadeild HÍ, 2rannsóknarstofa í gigtsjúkdómum, 3lyflækningasvið,
JRannsóknarstofnun, 5erfða- og sameindalæknisfræðideild Landspítala
bjomgu@landspiudi.is
Bakgrunnur: Herslismein (Systemic Sclerosis) er sjaldgæfur
fjölkerfasjúkdómur. Sjúklingar með herslismein verða oft fyrir
hreyfifötlun meðal annars vegna vöðvabólgu (myositis) og ann-
arra stoðkerfiseinkenna, þeir fá frásogstruflanir í meltingarfærum
og þessir sjúklingar eru oft meðhöndlaðir með sykursterum og
annarri ónæmisbælandi meðferð. Allt þetta getur valdið bein-
þynningu. Markmiðið var að mæla beinþéttni og meta beinum-
setningu í öllum sjúklingum með herslismein er greinst hafa á
íslandi og meta hvort sérstakra ráðstafana sé þörf með tilliti til
beinverndar.
Efniviður og aðferðir: Fjöldi sjúklinga var 29,24 sjúklingar komu
til rannsóknar. Meðalaldur hópsins var 61 ár, fjórir karlar og 20
konur, þar af 16 komnar í tíðahvörf. Tólf sjúklingar höfðu bein-
brotnað og fjórir einstaklingar voru á bisfosfónatmeðferð.
Sjúklingum var boðið að koma í viðtal með tilliti til áhættu-
þátta fyrir beinþynningu og sjúkdómsvirkni þeirra var metin,
með tilliti til herslismeinsins. Pátttakendur skiluðu þvagprófi
og gáfu blóðsýni til mælinga á efnavísum, svo sem alkalískum
fosfatasa, osteokalsíni og CrossLaps. Pá gengust allir sjúkling-
arnir undir fullkomna DEXA mælingu.
Niðurstöður: Sjúklingahópurinn í heild var með kalsíumútskilnað
undir viðmiðunarmörkum. Beinvísar voru hins vegar eðlilegir.
DEXA mælingar sýndu að átta sjúklingar höfðu beinrýrnun en
þrír beinþynningu. Samanborið við einstaklinga á sama aldri
(Z-gildi) þá voru sex sjúklingar með beinþéttni einu staðalfráviki
neðan aldursviðmiðana.
Ályktanir: íslenski sjúklingahópurinn er lítill og því verður að
takmarka ályktanir. f heild virðist hópurinn hafa eðlilega beinum-
setningu og beinþéttni, en einstaka sjúklingar voru þó með lægri
beinþéttni borið saman við aldursviðmið og virðist ástæður þess
vera margvíslegar.
V 97 Há tíðni oxasillín ónæmra en penisillín næmra
pneumókokka í leikskólum á íslandi
Karl G. Kristinsson1, Þóra Gunnarsdóttir1, Helga Erlendsdóttir1, Brynja
Laxdal2, Þórólfur Guðnason2
'Sýklafræðideild og 2barnadeild Landspítala
karl@landspitali. is
Inngangur: Penisillín ónæmi er vaxandi vandamál við meðferð
pneumókokkasýkinga. Skimað er fyrir penisillín ónæmi með því
að athuga næmi fyrir oxasillín lyfjaskífum. Flestir oxasillín ónæm-
ir stofnar eru líka penisillín ónæmir. Há tíðni oxasillín ónæmra
en penisillín næmra pneumókokka var hvatinn að rannsókn á
sameindafaraldsfræði ónæmra pneumókokka á leikskólum á
Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var hluti þriggja ára fjölsetra
rannsóknar til að minnka ónæmi hjá pneumókokkum í börnum
(European Resistance Intervention Study, EURIS). Börnum á
leikskólum í Kópavogi og Hafnarfirði var boðin þátttaka. Eftir
upplýst samþykki voru nefkoksstrok tekin tvisvar hvern vetur í
þrjú ár og ræktuð fyrir pneumókokkum. Skimað var fyrir penisill-
ín ónæmi með oxasillín skífuprófi. Lágmarksheftistyrkur (LHS)
penisillíns var mældur hjá ónæmu stofnunum (E-test) sem svo
voru hjúpgreindir og stofnagreindir með rafdrætti eftir skerði-
bútun á DNA (PFGE).
Niðurstöður: Alls ræktuðust 4118 pneumókokkar frá 7082 nef-
koksstrokum úr 1-6 ára börnum (meðalaldur 4,1 ár, beratíðni
55%). 1119 (27%) voru oxasillín ónæmir og penisillín LHS þeirra
var: <0,047 mg/1, 777 stofnar; 0,064, 95; 0,094, 20; 0,125-0,94, 227
og >1,0. Þeir tilheyrðu 59 klónum, þar af 88% stofnanna 10 klón-
um og 47% þremur algengustu klónunum. Algengustu klónarnir
voru af hjúpgerðum 6A (n=220), 23F (n=189) og 9V (n=105) og
fundust þeir í 81-96% af leikskólunum 27.
Ályktanir: Oxasillín ónæmir og penisillín næmir klónar hafa náð
talsverðri útbreiðslu á leikskólum á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Stofnarnir hafa hækkaðan lágmarksheftistyrk fyrir penisillíni og
gætu verið að þróast í penisillín ónæma stofna.
V 98 Andnauð fyrir og eftir sex vikna endurhæfingu lungna-
sjúklinga
Elfa Dröfn Ingólfsdóttir, Guöbjörg Pctursdóttir, Marta Guöjónsdóttir
Reykjalundur endurhæfingarmiðstöð
DeildB3@REYKJA L UND UR. is
Andnauð er algengt einkenni hjá lungnasjúklingum. Mat á and-
nauð (MAT, Shortness of Breath Questionnaire) er mælitæki sem
metur andnauð við athafnir daglegs lífs hjá einstaklingum með
langvinnan lungnasjúkdóm. MAT byggist á 24 spurningum sem
sjúklingurinn svarar sjálfur og gefa samanlagt stig frá 0 (engin
mæði) og upp í 120 (mesta mæði).
Markmiðið var að meta áhrif sex vikna alhliða endurhæfingar
á andnauð. Spurningalistinn hafði áður verið þýddur og forpróf-
aður hjá 38 sjúklingum með langvinna lungnateþpu (LLT) og
reyndist áreiðanleikastuðull hár (a=0,94) (Dóróthea Bergs,
MSN). Af 210 sjúklingunr sem lagðir voru inn á lungnadeild
Reykjalundar á 15 mánaða tímabili, svöruðu 206 listanum á
fullnægjandi hátt, bæði við innlögn og við útskrift, en svo taldist
vera ef að minnsta kosti 19 spurningum hafði verið svarað. Með-
alaldur±SD var 63,7 ±11,0 ár. Meirihluti sjúklinganna hafði LLT,
en aðrir algengir sjúkdómar voru kæfisvefn, bandvefssjúkdómar
í lungum og asmi. Öndunarmæling sem gerð var við komu
sýndi FEVl 1,68±0,82 L (67±25% af áætluðu) og FEVl/FVC
0,60±0,16. Líkamsþyngdarstuðull (BMI) var 30,5±7,8 kg/m2.
Heildar andnauðarstig lækkuðu úr 50,4±22,8 við innlögn í
Læknablaðið/fylgirit 50 2004/90 105