Frjáls verslun - 01.04.2006, Blaðsíða 49

F R J Á L S V E R S L U N • 4 . T B L . 2 0 0 6 49
eru þau „strúktúrlaus“. Mikilvægur liður í því að starfsfólkið haldi
yfirleitt út og fyrirtækin lifi af, er án efa frumkvæði allra: í kerfi þar
sem vinnuferli er ekki fastmótað, er mikilvægt að allir grípi inn í
þar sem þess þarf en bíði ekki eftir fyrirmælum hvað gera skuli.
Ábyrgð er nátengd frumkvæði - og einmitt fylgni frumkvæðis
og ábyrgðar er áberandi þáttur í íslenskum stjórnunarstíl. Fyrir
erlenda starfsmenn íslenskra fyrirtækja getur krafan um frum-
kvæði og ábyrgð iðulega falið í sér algjöra eðlisbreytingu starfsins:
Útlendingar eru einmitt oft hræddir við að taka frumkvæði og axla
þá ábyrgð sem því fylgir - það er betra að gera ekki neitt í stað þess
að gera einhverja vitleysu. Það er íslenskum stjórnanda hvatning
að takast á við þessa afstöðu og fá fólk til að taka upp íslensku
nálgunina.
Þó að ábyrgð og frumkvæði séu hefðbundnir þættir stjórn-
unar finnst erlendum stjórnendum samt að þeir íslensku geri
enn meiri kröfur í þessum efnum, því að íslenskir eigendur
erlendra dótturfyrirtækja láta erlendum stjórnendum þeirra yfir-
leitt reksturinn eftir án mikilla afskipta. Nokkrir þeirra útlendu
nefndu að íslensku eigendurnir væru góðir í að deila ábyrgð,
þolinmóðir, en um leið væri ljóst að stjórnendur sem stæðu sig
ekki væru annaðhvort reknir eða færðir í önnur störf - engin
miskunn!
Þó að ávallt sé ætlast til ákveðins frumkvæðis af stjórnendum
kemur það jafnvel reyndum erlendum stjórnendum á óvart hvað
íslenskir eigendur eru tilbúnir að veita mikið svigrúm - undir
íslenskri stjórn væri „mjög hátt til lofts“. Sú rödd heyrðist þó
einnig að hugsanlega væri þetta um of ef innra eftirlit fyrirtækj-
anna væri ekki öflugt. Einmitt þessi „víðátta“ getur verið áhuga-
verð fyrir þá sem selja Íslendingum fyrirtæki - danskur stjórn-
andi hafði á orði að það væri kostur að Íslendingarnir væru „ríkir
og langt í burtu!“
Ýmsir útlendinganna nefna þann eiginleika Íslendinga að vilja
leysa málin, sem er nátengt frumkvæðinu: Þeir liggi ekki yfir hlut-
unum heldur gangi að því vísu að hægt sé að finna lausn á öllum
vanda - þetta sé bjartsýn og hressileg afstaða og smiti út frá sér.
Stjórnendur og starfsfólkið
„Almennt er auðvelt að umgangast Íslendinga og allt umhverfið í
fyrirtækinu miðast við það að allir séu með og fái að vera með,“
sagði norskur stjórnandi. Annar landi hans hafði á orði að Íslend-
ingar stæðu við orð sín - það væri „dyggð sem við skiljum“. Dani
hafði á orði að íslenskir stjórnendur væru „góðir í að gleðja starfs-
fólkið, fylgjast vel með og láta sig ekki muna um að taka til hend-
inni“ þegar þess þyrfti.
Erlenda starfsfólkið sér margt jákvætt við íslenska stjórnendur.
Þeir fá einkunn fyrir að vera hreinir og beinir, áreiðanlegir, vin-
samlegir, þægilegir og blátt áfram í umgengni, snöggir að leysa úr
málum og jákvæðir. Þeir taka fyrirspurnum vel og eru til í að ræða
hvað sem er. Danskur stjórnandi hafði á orði að íslensku eigend-
urnir birtust ekki sveiflandi sverðum og bítandi í skjaldarrendurnar
en kæmu hugsun sinni skýrt á framfæri og sjaldan nokkur misskiln-
ingur í samskiptum við þá.
Flatur strúktúr einkennir íslensk fyrirtæki. Hann endurspegl-
ast einnig í samskiptum innan fyrirtækjanna þar sem erlendir
starfsmenn og stjórnendur hafa gjarnan á orði hvað Íslendingar
séu dæmalaust óformlegir. Athyglisverður fylgifiskur þessa er
ekki aðeins að undirmenn eru óþvingaðir í samskiptum við yfir-
menn heldur að yfirmenn hafa samband beint við þá sem þeir
álíta skipta máli í hvert skipti, reiða sig ekki á milliliði. Norskur
stjórnandi benti á að þar með væri minni hætta á að stjórnendur
einangruðust frá raunveruleikanum en ella gæti auðveldlega
gerst. Styrkurinn í þessu er einnig að starfsmenn, hvar sem þeir
eru í virðingarstiganum, skynja betur hlutverk sitt og gildi.
Í S L E N S K I R S T J Ó R N E N D U R Í A U G U M N O R Ð U R L A N D A B Ú A
en um leið væri ljóst að stjórnendur sem stæðu sig ekki væru
annaðhvort reknir eða færðir í önnur störf - það væri engin mis-
kunn!
9. „ALMENN ER AUÐVELT að umgangast Íslendinga og allt
umhverfið í fyrirtækinu miðast að því að allir séu með og fái að
vera með,“ sagði norskur stjórnandi.
10. ÍSLENDINGAR FÁ EINKUNN fyrir að vera hreinir og beinir,
áreiðanlegir, vinsamlegir, þægilegir og blátt áfram í umgengni,
snöggir að leysa úr málum og jákvæðir. Þeir taka fyrirspurnum
vel og eru til í að ræða hvað sem er.
11. „ÉG HELD AÐ VIÐ séum að renna okkar skeið í þessari
útrás sem íslensk fyrirtæki,“ sagði íslenskur stjórnandi. „Útrásin
er ekki lengur leidd af lokuðum hópi Íslendinga.“
12. „MEÐAN FYRIRTÆKIN eru svona íslensk þá verða þau alltaf
stimpluð sem íslensk, sama hvað mikill hluti starfseminnar er
erlendis,“ sagði norskur stjórnandi.
13. ÍSLENSKUR STJÓRNANDI sagði: „Kaup eru eitt, annað að
ná árangri í rekstri. Það er ekkert sjálfgefið að Íslendingar nái
árangri í rekstri því að við eigum engar gamlar stjórnarhefðir.
Við Íslendingar eru engir súperstjórnendur!“
14. „ÞAÐ GETUR VEL VERIÐ að það dugi vel á Íslandi að
sparka bara til þeirra sem gagnrýna, en það dugir ekki að svara
gagnrýni hér á þann hátt. Að þessu leyti hafa Íslendingar verið
einfeldningslegir,“ nefndi sænskur stjórnandi.
15. DANSKI STJÓRNANDINN Lars Kolind varð víðfrægur fyrir
hugmyndir sínar um „spaghetti“ stílinn. Kannski má segja að
íslenskir stjórnendur hafi aldrei þekkt aðrar aðferðir þó þeirra
stíll beri ekkert viðurkennt heiti.