Tímarit Máls og menningar - 01.07.1946, Side 64

174
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
afsali landsréttinda í hendur Bandaríkjanna andvíg, svo og með því
að stinga undir stól öllum íslenzkum fundarsamþykktum móti land-
leigusamningum og dvöl erlends herliðs á íslandi og öllum ummæl-
um erlendra blaða og stjórnmálamanna, sem málstað Islendinga
gæti orðið stuðningur að. Þar er minnisstæðast dæmið, er Morgun-
blaðið, Vísir, Tíminn, Alþýðublaðið og hin önnur borgaramálgögn
þrjózkuðust við að birta yfirlýsingu Henry Wallace viðskiptamála-
ráðherra Bandaríkjanna og varaforseta þeirra í tíð Roosevelts, er
Bandaríkjastjórn lofaði íslendingum að kveðja her sinn heim héðan
þegar að styrjaldarlokum, en Henry Wallace lýsti yfir þeirri skoðun
sinni, að þar sem Rússar væru farnir brott af Borgundarhólmi með
allan sinn herafla, bæri Bandaríkjunum að kalla herlið sitt heim frá
íslandi (Þjóðviljinn, 24. marz 1946, 1. bls.). Við þessari fregn vildu
íslenzk borgarablöð ekki líta, enda þótt hún væri send þeim til birt-
ingar af sjálfu stjórnarráði Islands og enda þótt hér væri um stór-
frétt að ræða, svo að vart væri hugsanleg frétt, er íslenzkum blaða-
mönnum mætti þykja meiri slægur í, nema þeir væru beinlínis
fjandsamlegir tillögu hins bandaríska ráðherra um brottflutning
hinna erlendu hersveita af íslandi, enda var sú staðreyndin, og kvað
meira að segja svo rannnt að þeim fjandskap, að eitt þessara blaða
birti skömmu síðar svæsna árásargrein um Henry Wallace fyrir
ótilhlýðilega íhlutunarsemi hans um Islandsmál (Morgunblaðið, 13.
apríl 1946, 8. bls.). Þó að þessi sömu borgarablöð séu nú eftir
skýrslu íslenzka utanríkismálaráðherrans og yfirlýsingu Banda-
ríkjastjórnar farin að tæpa á því (með því að kosningar eru skammt
undan), að þau vilji liafa ísland fyrir íslendinga, þá dugir það
vitanlega ekki til að skafa af þeim landráðamarkið.
Hér hefur nú verið sýnt með óyggjandi rökum, að því fer fjarri,
að það sé nokkur rógur um íslenzka auðborgarastétt og málgögn
hennar, þessa aðalfulltrúa hins íslenzka lýðræðis, þó að sagt sé, að
þau hafi verið þess albúin að tefla fullveldi landsins í voða með því
að leigja erlendu stórveldi herstöðvar á íslandi til langs tíma. Þetta
þarf raunar ekki að koma svo mjög á óvart þeim, sem nokkur kynni
hefur af þessum aðiljum. Hitt er vissulega ennþá ískyggilegri stað-
reynd, að reyndir stjórnmálamenn skuli hafa óttazt og talið það geta
komið til mála, að hinum borgaralegu áróðursgögnum mundi takast