Tímarit Máls og menningar - 01.07.1946, Page 110

220
TlMARIT MÁLS OG MENNINGAR
af fríríkinu Danzig, drógumst síðan gegnum Pólska Hliðið og lent-
um 3. febrúar eftir ósegjanlega hrakninga í dálitlu þorpi á Austur-
Pommern, Nawitz að nafni, um 18 km. frá Lauenburg. Þegar við
náðum þangað og búið var að koma okkur fyrir í fangabúðum,
sem nazistar höfðu áður geymt kvenþræla í, voru aðeins 796 á lífi
af þeim 1198 mönnum, sem höfðu gengið út úr Stutthoffanga-
búðunum 9 sólarhringum áður. Hinir af félögum okkar höfðu ann-
að hvort verið skildir eftir í stað nálægt Danzig á öðru dægri göng-
unnar eða skotnir á leiðinni. Seinna fengum við fréttir af því að
30 Pólverjum, sem kunnugastir voru staðnum, hefði tekizt að flýja.
Þegar við hættum göngunni hjá Lauenburg, var það sökum hinn-
ar nýju hernaðarafstöðu, sem hafði skapazt á þeim 9 sólarhringum,
sem dauðaganga okkar hafði staðið. Rauði herinn hafði sótt fram
í Póllandi og allt til Óder, en sat nú um Stettín. Með öðrum orð-
um Pommern var afkróað, svo að þaðan varð ekki komizt nema á
sjó. Og nú fengum við að dveljast um kyrrt í Nawitz að minnsta
kosti í bráðina, meðan hinir, sem almennt voru ver leiknir, lágu
dreifðir á svæðinu milli Danzig og Lauenburg.
Okkur var eins og fyrr var sagt komið fyrir í nýjum fangabúðum.
Með sæmilegu móti hefði mátt hafa 200 manns í þessum tveimur
bröggum, en brátt var allt orðið yfirfullt. Þarna var troðið inn
800 manns. Afleiðingin var sú, að við lágum hver um annan þveran
á gólfinu eins og síld í tunnu. Það var ekki nokkurs staðar fersentí-
metri af gólfi auður. Drykkjarvatn eða þvottavatn var ekki til í
fangabúðunum.
Ef tekið er til athugunar, að við komum af 9 sólarhringa hung-
urgöngum, er auðvelt að skilja, hvaða afleiðingar það hafði fyrir
okkur að fá aðeins nokkrar kartöflur á dag fjóra til fimm fyrstu
dagana og annað ekki. Tilgangurinn var greinlegur. Það átti að
svelta okkur í hel.
Að við björguðumst eins margir og raun varð á, er því að þakka,
að íbúar Pólska Hliðsins byrjuðu á sjötta degi að senda okkur mat,
þó að þeir stofnuðu lífi sínu í háska með því. Við fengum senda
súpu, einn og hálfan lítra á mann yfir daginn. Þótt undarlegt sé,
leyfðu SS-mennirnir, að við fengjum þessa súpu. íbúar tveggja ann-
arra bragga, sem lágu í nokkurra km. fjarlægð, fengu ekki súpu