Tímarit Máls og menningar - 01.07.1946, Page 126

236
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
gildan dramatískan máta, snýr hann við blaðinu og spyr: Hversvegna er nú
fólkið svona? Hversvegna fara hæfileikar síra Ilelga í hundana? Og svarið
er að finna á áhorfendabekkjunum í Iðnó. „Er nokkurs að vænta úr „heimi
húms og þagnar?“ Dýfan er ónotaleg, en ég held heilsusamleg.
Það er í rauninni óþarft að taka það fram, að tilsvörin í leikritinu eru
skemmtileg og hnyttin, leiftra upp og lýsa langt út fyrir orðanna hljóðan.
Víða er kunnátta og tækni höfundarins í þessari skáldskapargrein undraverð
svona á fyrsta stigi — og verður maður að taka undir'með einum leikdómar-
anum frá því í vetur, að þess er beðið með eftirvæntingu að sjá næsta verk
höfundarins í þessari grein.
Á skírdag 1946
Lárus Sigurbjörnsson.
Viðhafnarútgáfur Helgufclls
Allt of lengi hefur bókaútgáfa staðið á lágu stigi hér á íslandi. Prentun,
prófarkalestur, skreytingar, band bera vott um litla virðingu útgefenda fyrir
starfi sínu. Það má segja að þeim hafi einatt látið betur að gefa út lélegar
bækur á háðulegan hátt en að velja góðum bókmenntum glæsilegt útlit. Þó
skilyrði til bókaútgáfu hafi mjög batnað á síðustu árum er þessi trassaskapur
ennþá landlægur þjóðarlöstur. Það er altítt að heilar arkir vanti, hefting sé
ótæk og þar fram eftir götunum. Auk þess fylgja mörgum bókum þeir van-
kantar sem ekki er hægt að bæta úr með eintakaskiptum: línubrengl, prent-
villur, Ijótur pappír, léleg prentun o. s. frv. Bókaútgefendur geta ekki afsakað
bækur sínar með því að iðnaðarmenn kunni ekki störf sín eða nauðsynleg
tæki vanti, það sýna ýmsar útgáfur sem eru til fyrirmyndar að vandvirkni og
smekkvísi. Þar sem venjulegar bækur hafa allt of oft verið gefnar út af slíkum
vanefnum rná það teljast eðlilegt að viðhafnarútgáfur hafa verið sjaldgæfar
hér á landi og flestar fremur fátæklegar, enda þótt slíkar útgáfur séu orðnar
hinn fullkomnasti listiðnaður víða um heim. Á því sviði hafa útgefendur
einnig haft fullgildar afsakanir. Viðhafnarútgáfur hljóta jafnan að verða öðr-
um bókum dýrari, og þjóð vor hefur til skamms tíma ekki verið þeim efnum
búin að hún þættist hafa tök á að eignast merkustu bókmenntir sínar í list-
rænum útgáfum. En nú á síðustu árum hafa viðhorfin breytzt. Utgefendum
hefur aukizt olnbogarúm og dirfska, og ýmsir þeirra hafa sent frá smekklegar
og myndarlegar viðhafnarútgáfur. Það hefur borið á því að sumt fólk hefur
látið sér fátt um þessar útgáfur finnast, talið þær prjál og lúxus. Sú afstaða er
þröngsýn og smámannleg. Það ætti að vera mönnum metnaðarmál að eignast
bækur þær sem þeir hafa kosið sér að vinum í sem listrænustum búningi. Enda
situr það sízt á þjóð sem eyðir milljónum á milljónum ofan í brennivín og