Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Blaðsíða 74

A. P. TSJEKHOV
Um skaðsemi tóbaksins
Leikþáttur
Persónan: Ivan Ivanovitsj Njúkhín, eiginmaður konu sinnar sem rekur tónlistarskóla
fyrir stúlkur ásamt heimavist.
LeiksviðitS: Svið í samkomuhúsi úti á landsbyggðinni.
NjÚkhÍn (með langa barta, án yfirskeggs, í gömlum, slitnum lafafrakka,
gengur iígulega inn á sviðið, lmeigir sig og lagar á sér vestið): Heiðruðu
dömur, og, á sína vísu, heiðruðu herrar. (greiðir bartana) Þess hefur verið
farið á leit við konu rnína, að ég flytti hér einskonar alþýðlegan fyrirlestur til
styrktar góðu málefni. Ja, hvað skal segja? Fyrirlestur sem fyrirlestur —
gildir mig einu. Eg er auðvitað enginn prófessor og stend framandi frammi
fyrir öllum lærdómsgráðum, en engu að síður, þá hef ég, í öllu falli, í full
þrjátíu ár, stanzlaust og jafnvel mér lil heilsutjóns og svo framvegis, má ég
segja, verið að glíma við vandamál, hávísindalegs eðlis, ég hef ígrundað og
ígrundað og jafnvel skrifað stundum, hugsið ykkur það, vísindalegar greinar,
Jtað er að segja, ekki beint vísindalegar, heldur, afsakið orðalagið, svona í
ætt við að vera vísindalegar. Það má skjóta því hér inní, að núna á dögunum
lauk ég við heljarmikla grein undir fyrirsögninni: „Um skaðsemi nokkurra
skordýrategunda.“ Dætrunum líkaði hún mjög vel, einkum það sem ég sagði
unt veggjalýsnar, en ég las þetta yfir og reif það. Það er nú einu sinni svo, að
hvað mikið sem menn skrifa, þá komast menn ekki hjá því að nota skordýra-
duft. Heima hjá okkur eru veggjalýs, jafnvel í píanóinu .. . Sem efni þessa
fyrirlestrar, sem ég nú flyt, hef ég valið mér, svo að segja, að tala um Jsað böl
sem tóbaksneyzlan leiðir yfir mannkynið. Ég reyki sjálfur, en konan mín
fyrirskipaði að tala hér um skaðsemi tóbaksins, og, sem sagt, þá þurfti ekki
að ræða það frekar. Um tóhak, þá tóbak — mig gildir það einu, en ég vil
mælast til þess af ykkur, heiðruðu herrar, að þið sýnið tilhlýðilega alvöru-
gefni meðan á þessum fyrirlestri stendur, því annars kann svo að fara, að
ekkert verði af honum. Ef einhver hér inni hræðist þurran vísindalegan fyrir-
lestur, ef einhverjum geðjast ekki að svoleiðis, þá þarf hann ekki að hlusta,
168