Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Blaðsíða 22

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Sleit mar bönd
minnar ættar
— snaran þátt
a£ sjálfum mér.
4
Það var einmitt þessi frjálsborna kvísl fornljóðanna, einföld og þó djúp í
túlkun guðlegra og mannlegra örlaga, sem átti eftir að verða hinn lýsandi lífs-
neisti gegnum myrkustu aldir kynstofnsins, unz hann að lokum kveikti nýjan
loga skáldskapar með íslenzkri endurreisn á öldinni sem leið. Á ég þar við
eddukvæðin og aðra skylda Ijóðagerð.
Aldri og höfundum dróttkvæða kunna menn yfirleitt skil á, enda eru þau í
eðli sínu tækifærisskáldskapur um samtíma menn og atburði. Þessu er öfugt
farið urn eddukvæðin. Höfundar þeirra eru ókunnir og ekki unnt að ákveða
aldur þeirra af neinni nákvæmni, enda eru þau þjóðkvæðalegrar náttúru:
fjalla flest um forn goð og hetjur og sprottin fram af ríkri ástríðu og innri
þörf. En hversu langt aftur sem rætur þeirra kunna að liggja, hvort heldur um
efni eða frumbúning, eru þau sá aflvaki norrænunnar sem enn lifir í íslenzkri
tungu einni mála og því okkar sjálfhelguð eign.
Það mætti vera okkur mest til stolts og fagnaðar í senn að enn í dag fljúga
þessi guðumbornu ljóð í fang okkar eins og heiður morgunsvali —- eru orð af
okkar orði, líf af okkar lífi. Við skulum nú bera niður í nokkrum þessara Ijóða
til þess að fullvissa okkur enn einu sinni um þennan sannleika.
Byrjum þá á Völuspá þar sem hún er að lýsa tilkomu nýrrar veraldar:
Sér hún upp koma
öðru sinni
jörð úr ægi
iðjagræna:
falla fossar,
flýgur örn yfir,
sá er á fjalli
fiska veiðir.
Er nokkur sá að hann sjái ekki ljóslifandi fyrir sér þessa einföldu, náttúr-
legu mynd? Og munu ekki allir skynja hið heilbrigða mannvit í þessari al-
kunnu vísu Hávamála:
Ungur var ég forðum,
fór ég einn saman
— þá varð ég villur vega.
116