Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Blaðsíða 80

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
af þessari stórkostlegu baráttu (sem
öll Kúba tók að lokum þátt í ásamt
æskufólkinu) er sá að þjóð vor á sér,
þrátt fyrir tvöfalt ok harðstjórnar og
bandarísks imperíalisma, óþrjótandi
birgðir orku. Löngum hef ég heyrt
svofelld orð af vörum grunnhygginna
ferðamanna sem komið höfðu við í
La Havana: „Kúha er spillt til dýpstu
róta; það er fráleitt að Jijóðin rísi
gegn harðstjórninni, vegna þess að
hún þjáist af seigdrepandi meini:
spilafíkn, skækjuhaldi, þægilegu lífi,
skapleysi og ábyrgðarleysi.“ Var
þetta satt? Ef stórborg eins og La
Havana virtist í fljótu bragði vera
ofurseld linku og hrörnun, sem eru
lestir þjóðfélags sem er að liðast í
sundur, þá var það í raun og veru
sjúkleiki sem ekki var rótgróinn.
Hinn innsti kjarni var óspilltur.
Ég hef oft séð augliti til auglitis
hér í La Havana og annars staðar í
landinu hermenn Fidels Castros. Fyr-
ir fáeinum stundum komu þrír bar-
dagamenn úr Sierra Maestra í heim-
sókn til mín. Þeir færðu mér nokkr-
ar af bókurn mínum til þess að láta
mig skrifa framan á þær. Ég talaði
við þá. í orðum þeirra varð ég ekki
var við neinn vott af persónulegri
metorðagirnd. Ekki nokkur skuggi af
íordild sigursæls stríðsmanns á and-
litum þeirra. Enginn hóf ræðu sína á
orðinu „Ég ...“. Tveir þeirra voru
frá Oriente-héraðinu, hrjóstruguin
landshluta; þeir voru óbreyttir her-
menn. Sá þriðji var fæddur í La Ha-
vana, hann var meðlimur í ungmenna-
hreyfingunni, og bar einkennismerki
undirforingja. Piltarnir tveir frá Or-
iente töluðu hægt og rólega, þeir
voru brúnir á húð, líkastir Indíánum.
Pilturinn frá La Havana hafði hvíta
og gljáalausa húð. Allir töluðu án
stóryrða, lágri röddu, hæversklega og
brosandi.
— Og hvað nú ? spurði ég.
— Við erum ennþá í hernum, svar-
aði einn þeirra. Við höfum leyfi í dag
til klukkan sex. Herbúðirnar eru stað-
settar í Managua. Okkur langaði til
að skjótast hingað til að sjá yður .. .
— Þakka ykkur fvrir. En hvað
ætlið þið að gera núna! Ég meina
ekki í kvöld, heldur á ókomnum dög-
um, í framtíðinni.
— Við? — spurði annar Indíán-
anna. Með leyfi liðsforingjans mundi
ég nú segja að hér er mikið eftir
ógert. Fidel hefur ekki lokið verki
sínu þó hann sé kominn ofan úr fjöll-
unum. í raun og veru er þetta upp-
hafið ...
Hinir létu í ljós samþykki sitt með
því að kinka hæglátlega kolli. Piltur-
inn úr La Havana, sem eftir unglings-
legu andlitinu að dæma virtist varla
vera nema tuttugu ára, bætti við fyrir
sitt leyti:
— Orrustan sem bíður okkar verð-
ur háð án skotvopna .. . að minnsta
kosti í bili. Allt veltur á Bandaríkja-
mönnum. Það sem hefur gerzt hér er
174