Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Page 93

1
ingamáli. Slíkir menn semja ekki
verk með því að sauma saman bætur
úr reynslu sinni. Miklu fremur tæta
þeir hana og spinna og vefa síðan úr
vef; mynztur þeirra er ekki lagað eft-
ir æviferli þeirra, og þó er hið innra
efni verksins reynsla þeirra.“ Þessar
setningar virðast vera skrifaðar sem
andmæli gegn skoðunum Barða, þótt
ekki sé þeirra getið í þessu sambandi.
En ég fæ ekki betur séð en í þessu
efni munu þeir Barði vera næsta
sammála. Það kemur hvergi fram í
kenningum Barða, að hann álíti, að
Þorvarður Þórarinsson hafi skrifað
Njálu „með því að sauma saman bæt-
ur úr reynslu sinni,“ þvert á móti er
það kenning hans, að hann hafi
skrifað Njálu með því að „tæta“
reynslu sína „og spinna og vefa síð-
an úr vef“. „Mynztur“ Njálu, „er ekki
lagað eftir æviferli“ Þorvarðs, „og
þó er hið innra efni verksins reynsla“
hans. A einstaka stað, eins og við
komu Flosa að Vörsabæ, verður vart
hnökra í þræðinum, svo að renna má
grun í, úr hvers konar flóka upphaf-
lega var tætt.
Eins og áður hefur verið tekið
fram, eru aðalrök Einars gegn því,
að Þorvarður Þórarinsson sé höfund-
ur Njálu, fólgin í villum í staðarlýs-
ingum, þar sem Þorvarður hlaut að
vera kunnugur, og í vanþekkingu um
lögfræðileg efni. „Það er augljóst
mál,“ segir Einar, „að segi maður
^ögu, sem hann vill láta skoða sanna,
Staðhœfing gegn staðhœfingu.
muni hann hafa staðfræðina rétta,
svo framarlega sem hann er kunnug-
ur. Engan langar til að verða sér til
athlægis.“ — Nú vill svo til, að Einar
Ól. Sveinssson gerir ekkert ráð fyrir
því, að höfundur verði sér til athlæg-
is, þótt hann endasteypi öllu tímatali
í sambandi við kristnitöku á íslandi
og stofnun fimmtardóms, og ætti það
þó að jafngilda ekki svo lítilli stað-
fræðivillu. Og Barða myndi alls ekki
hafa dottið í hug, að höfundur Njálu
hefði gert sig hlægilegan með samtíð
sinni, þótt hann væri staðinn að því
að fara rangt með atriði, sem blöstu
við allra augum. Að hans dómi hafði
höfundur Njálu alls ekki til þess ætl-
azt, að saga sín væri skoðuð sönn,
heldur ættu menn að lesa út úr henni
um fólk og atburði, sem voru kunn,
en hétu öðrum nöfnum og voru bund-
in öðru umhverfi, raunverulegu, úr
lagi færðu eða ímynduðu frá rótum.
VII
Þau rök, sem ég tel sterkust af rök-
um Barða fyrir því, að Þorvarður
Þórarinsson sé höfundur Njálu, eru
enn ótalin. Þau birtust í ritgerð, sem
eklci kom út fyrr en í ritgerðasafninu
„Höfundur Njálu“, og gat Einar Ól.
Sveinsson því ekki tekið afstöðu til
þeirra raka, þegar hann reit oftnefnd-
an formála sinn að Njálu Fornritaút-
gáfunnar. Sú ritgerð heitir „Málfar
Þorvarðar Þórarinssonar“. Þegar
færð eru rök fyrir því, að Snorri
203