Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Qupperneq 115

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Qupperneq 115
út í Karþagó eftir fyrsta púnverska stríðið var ekki þrjózka „Karþagómanna við að gjalda hermönnum mála sinn,“ eins og Durant segir, heldur féþurrð þeirra: ríkis- sjóðurinn var þurrausinn eftir útlát stríðs- ins, eins og sjá má af því að þeir beiddu Ptólemeus Egyptalandskonung um tvö þús- und talcnta lán til þess að ljúka málanum. Beiðninni var synjað og þá gerðu málalið- arnir uppreisn. Durant hallar einnig á stjórnendur Kar- þagóborgar er hann lætur að því liggja að þeir hafi ekki veitt Hannibal þann stuðning sem þeir máttu í öðru Púnverjastríðinu: „... borg sem um langa hríð hafði synjað honurn um stuðning.“ Þessi ásökun á sér cnga stoð, enda réðu Barcidar, ættmenn Hannibals, mestu í Karþagó fram eftir styrjöldinni. Þeir veittu honum af alefli (sbr. herleiðangur Himilcons og Bomilcars til Sikileyjar 213 og 211; herför Magons til Spánar 215 og liðstyrk sem var sendur honum til Italíu 205), en stuðningurinn notaðist eigi sem skyldi sakir yfirburða Rómverja á hafinu og iakra forystuhæfi- leika hinna púnversku hershöfðingja, s. s. Bomilcars, sem lét ýmis gullin tækifæri ganga sér úr greipum. Höfundur styðst við Livius í frásögn sinni af annarri Púnverjastyrjöldinni og dregur Varró að nokkru til ábyrgðar fyrir ósigurinn við Cannae: „Varró var af stétt alþýðu og vildi ólmur láta til skarar skríða," en „Aemilius Paulus var aðals- maður og hvatti til varfæmi.“ En þess er að gæta að ættmenn Aemilía og Comelía sem vom þá atkvæðamestir í öldungaráðinu, höfðu stuðlað að afhroðinu með því að snúa baki við hinni varfæraislegu taktfk Quintusar Fabiusar. Aemilfar fylgdu hér sem oftar vilja þjóðþingsins (plebeia) sem var orðið leitt á þófi Fabiusar. Eftir Cannae var taktík hans ofan á og hann var sjálfur kjörinn til ræðismanns 215. — Ekki Umsagnir um bœlcur er rétt til orða tekið hjá höfundi að Fa- biusi hafi verið vikið frá völdum alræðis- manns 217: valdaskeið þeirra rann út lög- um samkvæmt eftir sex mánuði. Æskilegt hefði verið að höfundur gerði ítarlegri grein fyrir afleiðingum annarrar Púnverjastyrjaldarinnar, því að til þeirra má rekja upplausn þjóðveldisins sem liófst á síðari helmingi annarrar aldar f. Kr. Þessi tengsl verða ekki nægilega ljós þegar að því kemur að höfundur telur helztu or- sakir upplausnarinnar: vöxt stórbýla — latijundia — og innflutning þræla sem leystu af hólmi smábændastéttina, svo og innflutning ódýrrar komvöm frá skattlönd- unum. Allt eru þetta afleiðingar Púnverja- styrjaldarinnar og landvinningastefnu Róm- verja fyrir og eftir 200. Á hinn bóginn gerir Durant of mikið úr viðgangi stórbýlanna á annarri öld. Þau náðu að sönnu miklum vexti á Suður- og Mið-Italíu þar sem eyði- legging styrjaldarinnar var tilfinnanlegust, en á N-ítalíu voru þau óþekkt fyrirhæri á annarri öld og náðu þar raunar aldrei verulegri útbreiðslu. Durant getur ekki um aðra gilda ástæðu fyrir hnignun smábúskaparins: herskipu- lagi Rómverja er hvíldi á herðum frjálsra bænda. Hinar langvinnu styrjaldir þeirra á annarri öld gerðu smábændum ókleift að rækja bú sín af kostgæfni. Má því segja að umbótaviðleitni þeirra Gracchusbræðra sem hné að því að reisa við smábænda- stéttina og spoma við uppgangi stórbýl- anna, hafi gengið fram hjá öðrum þætti meinsins: hinum áriegu herkvöðum sem hin rómverska heimveldisstefna lagði á hændur Ítalíu. Þessi herskipan tók reyndar hægum breytingum eftir því sem leið á aðra öld; æ fleiri öreigum var veitt inn- ganga í herinn. Um það vitna stöðugar lækkanir á eignalágmarki þeirra sem tald- ir voru til fimmtu og lægstu stéttar á hundraðsdeildaþinginu (úr 11.000 ösum ár- 15 TMM 225
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.