Tímarit Máls og menningar - 01.10.1969, Blaðsíða 44
Tímarit Máls og menningar
Hin margliðaða endurtekning gefur kvæðinu aukna áherslu sem enn þyngist
við dæmin er tekin eru þegar á eftir:
Galtará
voraldar veröld
eða blóm fyrir vestan.
Skáldið kveður þá Jónas Hallgrímsson, Stephán G. Stephánsson og Stein
Steinar sem vitni um sannindi orða sinna. Og dæmin eru tekin úr þeim kvæð-
um þeirra er fela í sér ákall til ættjarðarinnar.
Ekki er minnst um vert að Þorsteinn vitnar þarna að lokum til Steins
Steinars, en hann má kalla einn fyrstan íslenskra skálda til að tjá hinn um-
bylta félagsveruleika þessarar aldar fyrir þjóðinni í ljóði. Og eins og önnur
Ijóðskáld yngri kynslóðarinnar hefir Þorsteinn frá Hamri orðið fyrir mikl-
um og ótviræðum áhrifum frá kveðskap Steins, og koma þau skýrast fram í
fyrstu ljóðabók hans. Má nefna sem dæmi ljóðið „Kvöldsýnir“, en það hefst
á orðunum: „Dimmblátt auga“ sem vísar til Tímans og vatnsins 6., þessa lof-
söngs um bláa litinn. Þá yrkir Þorsteinn III. ljóðið í flokknum „Birta“ í
bókinni Lifandi manna land með einkunnarorðum úr Tímanum og vatninu
7.: „Dagseldur, ljós, / í kyrrstæðum ótta ..En þessi birta er:
... grinunt leiftur sannleikans ...
og líkt og þú koma milljónimar aff stanza
viff vötn og stjörnur; og svo koma stjörnur (bls. 46)
— en orðalagið minnir einnig á Tímann og vatnið 7.:
» • • •
koma mannstjömur,
koma stjarnmenn,
koma syfjuð vötn.“
En um leið lýkur þessu kvæði Þorsteins á endurtekningu upphafsorða þess,
og þannig er því snúið í sjálft sig til að leggja áherzlu á óendanleika þess er
það fjallar um. Sýn þess er þannig hin sama og sýn Steins Steinars í Tíman-
um og vatninu 7. og tilvísunin því rökrétt. Enn má nefna að kvæðið „Bíðið
meðan hann sýngur“ í bókinni Lángnœtti á kaldadal hugðist skáldið birta í
bók til minningar um Stein dauðan er í ráði var að gefa út, en af útkomu
hennar varð ekki.
3. kafli kvæðisins „Til fundar við skýlausan trúnað“ hefir að geyma í
fyrsta erindinu tilvitnun í kvæði Þorsteins Erlingssonar úr ljóðaflokknum
Eiðnum:
„Nú máttú hægt um heiminn líffa“ (Jórvík bls. 49).
138