Tímarit Máls og menningar - 01.11.1982, Síða 123

Þversögnin breytist svo stöku sinnum í
orðaleiki:
í timbruðu húsnæði
er höfuð mitt herbergi
þar sem nóttin fellur
dómur í ævilangt fangelsi
(Róbinson, 18)
M. a. vegna þessarar fimi Einars í að láta
orð og setningar standa á haus verður
hversdagsmál hans aldrei dautt og flatt
heldur fyrirtaks ljóðmál.
Þegar þræðir eru dregnir saman kem-
ur í ljós að þótt margt sé „Sendisveinin-
um“ og „Róbinson" sameiginlegt hefur
skáldskapur Einars þróast nokkuð ört á
ekki lengri tíma. Margnefnt uppgjör
hans er stórum ofsafengnara í „Sendi-
sveininum". Með fáeinum undantekning-
um eru ljóðin þar lengri. Skáldinu virð-
ist vera meira niðri fyrir og ljóðin eru
óbeislaðri. Mörg þeirra búa reyndar
fyrir vikið yfir einhverri þeirri
seiðmögnun og vaxandi þungum dyn
sem hrífa lesandann með sér. I byggingu
og ljóðmáli eru ljóðin oft ruglingsleg og
sundurlaus. Þessu fylgir gjarnan hraði
og orðgnótt. Sömuleiðis eru þar felldir
þungir dómar og ákaft ögrað. Gagn-
rýnin lætur sér fátt óviðkomandi. Ekki
er alltaf sést fyrir. Því eru fordómar og
klisjur gallar þessa. Róbinson er að mínu
viti þroskaðri bók. Menn og málefni eru
þar tekin fyrir af meiri skilningi, þó ekki
óhóflegum. Hún er betur unnin. Sú yfir-
lega hefur líka borgað sig í forminu. Það
er agaðra og hnitmiðaðra en í ljóðum
„Sendisveinsins". Gagnrýni er fullt eins
beitt þótt hljóðlátari sé og hægari. Samt
saknar maður dálítið kraftsins sem ein-
kennir „Sendisveininn". I mælsku sinni
orka bestu ljóð þeirrar bókar e. t. v.
sterkar á lesanda en formfegurri ljóð
Umsagnir um btekur
„Róbinsons" — þótt óhefluð séu og
kannski líka vegna þess. Eins er óneitan-
lega dáldill „stíll“ yfir öllum vísununum í
„Sendisveininum" þótt sumar þeirra séu
kannski ekki beinlínis bráðnauðsyn-
legar. I „Róbinson" er þeim beitt af meiri
hófstillingu eins og fleiru.
Heildarsvipur „Róbinsons" þykir mér
sterkari en „Sendisveinsins" þrátt fyrir
sundurleitari yrkisefni. Þar held ég líka
að séu fleiri ljóð sem standast munu
nagið í tímans tönn og kannski einhver
sem menn koma til með að tauta lengi
fyrir munni sér, sbr. strákinn sem þóttist
fá litla athygli foreldra sinna:
væri ég
bilað sjónvarp
mundi ég örugglega
valda frekari truflunum
í lífi ykkar
(„Kórónafötin," 7)
Helgi Grímsson
„ÉG ER AÐEINS BARNSHÖFUÐ"
Það mætti tína til margar skýringar á því
hvers vegna endurminningasögur eru
svo algengar sem raun ber vitni hjá okk-
ur þessi árin. Endurminningasögur sem
ekki eru frásagnir af svaðilförum og
hetjudáðum eða hefðbundnar ævisögur
(merkra manna) heldur einlægar frásagn-
ir af lifaðri reynslu sem mörgum hefði
þótt annaðhvort hversdagsleg eða óvið-
urkvæmilegt að segja frá nokkrum árum
áður. Skráargatabókmenntir kallaði
Guðbergur Bergsson þessar bækur í
fyrirlestri á ráðstefnu gagnrýnenda og
listamanna í haust. A tímum kreppu-
raunsæis voru „hinir góðu gömlu dagar“
617