Tímarit Máls og menningar - 01.11.1989, Qupperneq 120

Tímarit Máls og menningar
grun sem kemur honum að óvörum við
húshorn og gefur í skyn að ýmislegt sé
til sem hann hefur ekki orð á í ljóðum
sínum. Enn nær þessum kjarna kemst
hann í „Launhelgum" (37). Hvað er
„það“ sem á friðland, griðastað „í sand-
byljum sundraðs hugar“? Pögnin felur
það, en menn geta „vitnað í Wilde og
staðhæft / að þögnin sé óhrein, auðn
hennar dylji / yndi, kvalið og myrt“. . .
í „Svartagaldri" (39) er því lýst hve
háskalegt sé að magna fram hið liðna.
Þó verðum við að bregða birtu á laun-
vitundina sem þjakar og deyðir höf sín,
skóga og dýr „undir stálþökum / saman
nístum og soðnum / af óttans, hrokans
og dómsýkinnar alltkremjandi neyð“,
eins og segir í „Inni“ (41). Við verðum
að gefa henni „glætuvott af ljósi!“
Seint, að vísu, yrði hún
íðilgræn, heiðblá -
en hún yrði grænni,
hún yrði blárri
og umfram allt hreinni
en þetta gráa geðskólp, þessi blæ-
vana, bældu lönd.
Þorsteinn frá Hamri yrkir ekki opin
ljóð í þeim skilningi að hann segi hug
sinn allan og taki af tvímæli. En þegar
hann yrkir um þjáningu minninganna,
óttann við bæld lönd launvitundarinnar,
eins og í þessum ljóðum, gefur hann
öllum lesendum sínum orðið. Hver og
einn getur sett sitt yndi, kvalið og myrt,
inn á myndina sem dregin er upp. Til
þess eru ljóðin. Við verðum að horfast í
augu við það sem skiptir máli, 'eðli okk-
ar, náttúru, fortíð, eins og okkur var
sagt skýrt og skorinort í fyrsta hluta
bókarinnar, en hér viðurkennir skáldið
hvað það er hræðilega erfitt og sárt.
í fjórða og síðasta hluta bókarinnar
breytir um tón. Þar er komið inn á ann-
ars konar viðurkenningu á því sem ekki
sést með berum augum: ímyndunarafl-
ið; og fyrsta ljóðið, „Hilling“ (47), um
ljónið á Mýrdalssandi, lýsir fagnandi og
óvænt mætti hugarflugsins. I þessum
kafla er ort um mannleg samskipti, ein-
föld og yndisleg, um garð sem hefur
„samanburðargildi / vegna sýnilegs
skyldleika / við næstu garða.“ („Sköp-
unin II“, 53) Um tímann og hverful-
leika lífsins, ótrúlega hraðfleyga stund
sem við fylgjumst andstutt með í „Líf
að leysa“ (59), frábæru prósaljóði sem
minnir (eins og fleira í þessari bók) svo-
lítið á Stefán Hörð:
Ég hraða mér gegnum hrísrunnana
með smámuni mína, finn hve ótt
þeir blikna í höndum mér, svo ægi-
fagrir sem þeir voru áðan, meðan
þeir ríktu óáreittir í hug mér. Hjálp!
En hvað veganestið varðar, hvort
það endist til árs eða dags, má einu
gilda, ég hef týnt hníf mínum og
troðið af mér skó, og nú síðast týndi
ég tímanum; hvað merkir orðið áð-
an?
I lokaljóði bókarinnar, „Torginu"
(61), mætast svo fortíð og framtíð í
heillandi núi. Skáldið stendur á alhvítu
torgi í logndrífu og bíður æðrulaus þess
sem koma skal, tilbúinn til að taka við
því og umbreyta því í orð handa okkur.
Vatns götur og blóðs er ellefta frum-
samda ljóðabók Þorsteins frá Hamri og
hann er löngu sjálfsagður í röðum bestu
skálda þessarar aldar. Sjaldan hefur
hann gefið meira af sjálfum sér en í
þessari bók, og það er sönn nautn að
taka á móti þeirri gjöf.
Silja Aðalsteinsdóttir
518