Tímarit Máls og menningar - 01.09.1999, Page 8
MILAN KUNDERA
Don Kíkóti og Sansjó, eftir Picasso.
kæruleysi gagnvart trúverðugleikanum færir Don Kíkóta frá skáldsögu nítj-
ándu aldarinnar, mönnum eins og Balzac, Dickens eða Flaubert, því nær
færir það hann mönnum eins og Garcia Marquez, Rushdie, Fuentes eða
Grass.)
Fyrri hluti bókarinnar vakti mikla athygli þegar hann kom út árið 1605.
Cervantes fékk frábæra hugmynd þegar hann var að skrifa annan hlutann:
persónurnar sem Don Kíkóti hittir kannast við hann sem aðalpersónuna úr
bók sem þær hafa lesið; þær ræða við hann um ævintýrin sem hann hafði lent
í og hann getur gert athugasemdir við og leiðrétt þær bókmenntalegu hug-
nryndir sem menn gera sér um hann. Áður óþekktur speglaleikur! Leikur
sem gengur enn lengra vegna þess að að þá gerist óvæntur atburður: áður en
hann lauk sjálfur við annan hlutann var annar höfundur, sem enginn veit
hver er enn þann dag í dag (hann felur sig undir dulnefni), á undan honum
að birta sitt eigið framhald af ævintýrum Don Kíkóta! Þegar Cervantes birti
sjálfur annan hluta skáldsögu sinnar, árið 1615, notaði hann tækifærið og
náði sér niðri á ritþjófnum með niðurlægjandi tilvísunum í verk hans og
laumaði þannig enn einum speglinum inn í skáldsöguna. Eftir miklar hrak-
farir eru Don Kíkóti og Sansjó á leið heim til þorpsins síns og hitta þá per-
sónu úr verki ritþjófsins, mann að nafni Alvaro. Alvaro þessi er hissa að heyra
hvað þeir heita vegna þess að hann þekkir annan Don Kíkóta og annan
6
www.mm.is
TMM 1999:3