Tímarit Máls og menningar - 01.09.1999, Blaðsíða 63

Soffía Auður Birgisdóttir
Hvenær er stúlka stúlka?
Um Sögu af stúlku eftir Mikael Torfason
Engu er líkara en þeir tímar séu liðnir þegar hœgt var að ögra og
hneyksla. Kannski póstmódernískt hlutskipti feli í sér að helgibrot eru
alltafþegar of seint á ferðinni?1
Andóf og uppreisn
Mikael Torfason kvaddi sér hljóðs með eítirtektarverðum hætti íyrir tveim-
ur árum með skáldsögunni Falskurfugl. Hér var um kraftmikla frumraun að
ræða, skáldsögu sem að efni og efnistökum á fáa sína líka í íslenskum sam-
tímabókmenntum. Falskurfugl lýsir hörðum og miskunnarlausum heimi,
séðum frá sjónarhóli ungs manns sem frá upphafí frásagnarinnar rambar á
mörkum þess sem við teljum heilbrigt og eðlilegt í háttalagi og hugsun þar til
hann, í sögulok, fer alveg „yfir um“. Bókin lýsir heimi eiturlyfja og ofbeldis í
samtímanum, sögusviðið er Reykjavík og nágrenni, mestmegnis Grafarvog-
urinn, og þótti mörgum lesendum sem höfundur gengi fulllangt í grófum
myndrænum lýsingum á neikvæðustu hliðum mannlífsins; gengist jafnvel
helst upp í því að ögra. Reyndar leikur lítill vafi á því að Mikael Torfason ætl-
aði sér að ögra með Fölskum fuglr, þeim tilgangi reyndi hann að fýlgja eftir
með blaðagreinum þar sem hann var gífuryrtur um ládeyðuna í íslenskum
samtímabókmenntum, ef ekki menningarmálum almennt. Ekki veit ég
hvort nokkur nennti að svara þeim skrifum enda erfitt að ögra á okkar „um-
burðarlyndu“ póstmódernísku tímum þegar allt er leyfilegt, eins og Geir
Svansson bendir á í tilvitnunni hér að ofan. Þó held ég að Mikael Torfasyni
(ásamt kannski þeim Diddu og Hallgrími Helgasyni og örfáum fleirum) hafi
tekist að ýta aðeins við umræðunni um samtímabókmenntir, þau skipa -
kannski ekki andófsflokk - en flokk höfunda sem tekur samtímann öðrum
tökum í verkum sínum en við höfum lengi séð í íslenskum bókmenntum.
Ég sagði hér að ofan að frumraun Mikaels Torfasonar hefði verið kraft-
mikil. Það á við frásagnarstíl og ffamsetningarmáta sögunnar sem minnir
mest á vinsælar ofbeldiskvikmyndir samtímans. Jafnvel má tala um sprengi-
kraft eða sprengingu innan sjálfs textans því hann einkennist af ofsa, hams-
TMM 1999:3
www. m m. ís
61