Tímarit Máls og menningar - 01.09.1999, Blaðsíða 102

Már Jónsson
Lorenzo Valla, Árni Magnús-
son og erlent samhengi
íslenskra fræða
Hver hefar skrifað nokkuð um vísindi eða fræði án þess að gagnrýna
forvera sína? Hvaða tilgangi þjónar að skrifa ef það er ekki gert til að
leiðrétta rangfærslur, gleymsku og ýkjur annarra?
Lorenzo Valla 1440.1
Svo gengur það til í heiminum, að sumir hjálpa erroribus á gang, og
aðrir leitast síðan við að útryðja aftur þeim sömu erroribus. Hafa svo
hverir tveggju nokkuð að iðja.
Árni Magnússon 1724.2
Ritdómur Einars Más Jónssonar í síðasta hefti TMM um ævisögu Árna
Magnússonar kveikti enn í höfði mér andlegt bál sem ekki varð slökkt nema
ég notaði þann rétt sem höfundar oftast hafa til að svara fyrir sig á sama vett-
vangi og dæmt er. Ég æda þó ekki að reka ofan í ritdómara vitleysur, eins og
tíðkast, enda lítið af slíku í því sem hann segir og ég get tekið undir flest þau
atriði sem hann finnur að: það gleymist að kynna Jón Hreggviðsson til sög-
unnar, of lítið er gert úr brunanum mikla í Kaupmannahöfti, etc. Aftur á
móti er það ekki rétt að bókin hafi átt að vera tæmandi ævisaga Árna. Ég
hefði þurft fimm ennþá lengri bækur til þess.
I
Mig langar að gera að umtalsefni þá aðfmnslu Einars Más sem ég kannski
bjóst einna síst við að fá og varðar skort á erlendu samhengi þess sem ég segi
um fr æðimennsku Árna: „Þetta er annað hvort of eða van; annað hvort hefði
höfundur átt að skýra nánar frá þessum mönnum, eða þá sleppa þulunni
með öllu... Nú víkur höfundur alloft að þessari hreyfmgu, en sá galli er þó á
gjöf Njarðar að það er oftast svo stuttaralegt að lesandanum verður ekki ljóst
við hvað er átt, og það getur jafnvel verið villandi" (bls. 149 ). Erlent sam-
hengi er nokkuð sem mér hefur lengi fundist vanta í umfjöllun íslenskra
fræðimanna um hvaðeina og ég hafði talið mér trú um að ég legði mig fram
um að gera betur. Annað er komið á daginn og má í framhaldi af því hugleiða
100
www.mm.is
TMM 1999:3