Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2011, Page 136

136
árunum 1497–1503 og segir ferðasögu sína í nokkrum bréfum.62 Flest
voru stíluð á háttsetta menn á Ítalíu og send frá Lissabon og Sevilla. Hér
verður sagt frá tveimur bréfum hans sem hafa yfirleitt verið nefnd Mundus
Novus og Lettera.
Mundus Novus er latneskur titill á bréfi sem var líklega þýtt úr ítölsku og
gefið út í París 1503 eða 1504. Það var skrifað í Lissabon og stílað á kaup-
og fésýslumanninn Lorenzo di Pierfrancesco de Medici í Flórens. Í bréf-
inu gerir Vespucci grein fyrir landkönnunarleiðangri undir fána Portúgals
meðfram strönd Suður-Ameríku allt til 50. breiddargráðu. Hann lýsir
landsháttum og mannlífi en byggir hluta af frásögn sinni á dvöl meðal ind-
íána í Brasilíu þar sem honum gafst tækifæri til að fylgjast með lífi þeirra
og háttum.63
Bréfið Lettera eða Lettera di Amerigo Vespucci delle isole nuovamente ritro­
vate in quatro suoi viaggi er stílað á stjórnmálamanninn Pier Soderini og
birt í Flórens, sennilega á árunum 1505 til 1506. Í því segir frá fjórum
ferðum sem Vespucci tók þátt í, annars vegar á vegum spænsku krúnunn-
ar og hins vegar á vegum portúgalska ríkisins. Frásögninni er skipt í tvo
hluta: Í þeim fyrri er sagt frá ferðum í nafni Spánar en í seinni hlutanum er
greint frá ferðum með Portúgölum. Í inngangi að fyrri og seinni hlutanum
fjallar Vespucci í fáum orðum um aðdraganda leiðangranna. Fyrsta ferðin
var farin á árunum 1497 til 1498. Frá Cádiz á Suður-Spáni var haldið til
Kanaríeyja og þaðan stímt í vestur uns komið var til meginlands Ameríku.
Ef þetta er rétt komu Vespucci og þeir sem voru í för með honum á
undan Kólumbusi til meginlands Ameríku.64 Á árunum 1499 og 1500 fór
Vespucci með Alonso de Ojeda í könnunarleiðangur til Nýja heimsins.
Lagt var upp frá Suður-Spáni og siglt meðfram strönd Vestur-Afríku til
Grænhöfðaeyjum og þaðan haldið í suðvestur til Tierra Firme eða Brasilíu
og ef rétt er sagt frá voru þeir félagar fyrstir til að kanna ókunn lönd á þess-
62 Martín Fernández de Navarrete (1765–1844) er einn af mörgum fræðimönnum
sem dregur í efa sannleiksgildi frásagna Vespuccis. Sjá Martín Fernández de Nav-
arrete, „Advertencia preliminar“ og „Noticias exactas de Américo Vespucio y
reflexiones críticas sobre las relaciones de sus viajes“, Viajes de Américo Vespucio,
Madríd: Editorial Espasa Calpe, 2003, bls. 19–31 og 173–202. Luciano Formisano
er aftur á móti annarrar skoðunar en Fernández de Navarrete, sjá „introducción“
í Amerigo Vespucci, Cartas de viaje, ritstj. Luciano Formisano, Madríd: Alianza
Editorial, 1986, bls. 9–46.
63 Luciana Formisano, „introducción“, bls. 10–11.
64 Hér er ekki ætlunin að fjalla um sannleiksgildi bréfa Vespuccis og verður því ekki
farið nánar út í þá sálma.
ERLA ERLENDSDÓTTiR