Peningamál - 01.07.2006, Qupperneq 9

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
9
II Ytri skilyrði og útflutningur
Ástand alþjóðlegra efnahagsmála hefur að undanförnu verið gott á
heildina litið og horfur um nánustu framtíð þokkalegar. Hagvöxtur
var töluverður í flestum helstu viðskiptalöndunum á fyrsta fjórðungi
ársins. Íslensk útflutningsfyrirtæki hafa verið í góðri stöðu til að nýta
sér þessi hagstæðu skilyrði því að samkeppnisstaða þeirra hefur styrkst
verulega eftir að gengi krónunnar lækkaði. Raungengi hefur lækkað
mikið að undanförnu. Verðbólguþrýstingur erlendis hefur hins vegar
heldur aukist frá síðustu útgáfu Peningamála sem hefur áhrif til hækk-
unar vaxta og á væntingar um vaxtaþróun. Þetta ásamt undirliggjandi
ójafnvægi í heimsbúskapnum, sem birtist meðal annars í miklum og
vaxandi halla á viðskiptajöfnuði Bandaríkjanna, hefur valdið nokkrum
óróa á mörkuðum að undanförnu, t.d. miklum verðsveiflum á hluta-
bréfa- og hrávörumörkuðum. Versnandi erlend fjármálaleg skilyrði í
tengslum við meiri háttar áföll eða örar breytingar á stöðu heimsvið-
skipta gætu haft umtalsverð áhrif á ytri skilyrði þjóðarbúsins til hins
verra.
Efnahagsbatinn í Evrópu styrkist
Hagvöxtur glæddist í Evrópu á fyrsta fjórðungi ársins og bendir flest til
þess að efnahagsbatinn sé að styrkja sig í sessi. Hagvöxtur á evrusvæð-
inu á fyrsta ársfjórðungi var 1,9%. Einnig er jákvætt að hagvöxturinn
er í auknum mæli drifinn áfram af vexti einkaneyslu, sem hefur verið
sein að taka við sér á evrusvæðinu þrátt fyrir nokkurn efnahagsbata
undanfarið. Fram að þessu hefur hagvöxturinn helst verið knúinn
áfram af auknum útflutningi. Stöðugt hefur dregið úr atvinnuleysi frá
seinni helmingi ársins 2004. Það stendur nú í 8% á evrusvæðinu, en er
0,3 prósentum meira í Evrópusambandinu öllu. Jákvæðar horfur bæði í
Frakklandi og Þýskalandi benda til þess að þróunin muni halda áfram á
sömu braut. Iðnaðarframleiðsla hefur aukist töluvert það sem af er ári
en vöxturinn hefur þó verið meiri í Bandaríkjunum. Væntingavísitölur
gefa einnig til kynna aukna bjartsýni meðal heimila og fyrirtækja.
Verðbólga hefur aukist í Evrópu vegna hækkunar orkuverðs
Á sama tíma og efnahagshorfur á evrusvæðinu hafa verið almennt
bjartar hefur verðbólga hins vegar aukist að undanförnu. Hún mælist
nú 2,5%, sem er um 0,5 prósentum yfir verðbólguviðmiði Seðlabanka
Evrópu. Aukna verðbólgu undanfarna mánuði má að mestu leyti
rekja til hækkunar orkuverðs. Það er hins vegar jákvætt að hækkun
orkuverðs hefur enn sem komið er ekki leitt til umtalsverðra almennra
verðlagshækkana. Kjarnaverðbólga lækkaði úr 1,5% í 1,3% í maí eftir
að hafa aukist nokkuð mánuðina á undan. Haldi orkuverð hins vegar
áfram að hækka er líklega aðeins tímaspursmál hvenær það leiðir af
sér kröfur um launahækkanir til að mæta auknum kostnaði heimilanna
og hækkun vöruverðs í kjölfar hærra framleiðsluverðs.
Seðlabanki Evrópu hefur þegar hækkað stýrivexti sína í tvígang
á þessu ári, í bæði skiptin um 0,25 prósentur, síðast í byrjun júní.
Bankinn hefur jafnframt gefið sterklega til kynna að fleiri hækkanir
gætu reynst nauðsynlegar. Verðbólga í Evrópusambandinu öllu hefur
aukist og stendur nú í 2,4%.
Heimild: Reuters EcoWin.
Mynd II-1
Alþjóðleg hagþróun
1. ársf. 1998 - 1. ársf. 2006
Hagvöxtur á helstu viðskiptasvæðum Íslands
Magnbreyting VLF frá sama ársfjórðungi fyrra árs (%)
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Bretland
Japan
Evrusvæði
Bandaríkin
200620052004200320022001200019991998
Evrusvæðið
Bandaríkin
Mynd II-2
Iðnaðarframleiðsla janúar 2004 - apríl 20061
Árstíðarleiðréttar magnvísitölur
2000=100
1. Bandaríkin eru með maítölur.
Heimild: Reuters EcoWin.
96
98
100
102
104
106
108
110
Bretland
Japan
200620052004