Peningamál - 01.07.2006, Page 10

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
10
Samkvæmt bráðabirgðatölum var hagvöxtur í Bretlandi 2,2% á
fyrsta fjórðungi ársins en verðbólga hefur jafnframt aukist töluvert og
mældist 2,2% í maí. Englandsbanki hefur haldið stýrivöxtum óbreytt-
um í 4,5% frá því í ágúst í fyrra en töluverður hagvöxtur og vaxandi
verðbólga auka hins vegar líkur á vaxtahækkun.
Efnahagsástandið á Norðurlöndum mjög gott
Hagvöxtur á Norðurlöndum á fyrsta fjórðungi ársins var töluvert
meiri en á evrusvæðinu, eða 5,4% í Noregi og um 4% í Svíþjóð,
Danmörku og Finnlandi. Í Danmörku voru stýrivextir hækkaðir um
leið og Seðlabanki Evrópu hækkaði sína vexti. Norski seðlabankinn
hækkaði stýrivexti um 0,25 prósentur í lok maí eftir að verðbólga hafði
aukist í 2,7%, sem er lítils háttar yfir verðbólgumarkmiði bankans.
Verðbólga í Svíþjóð mældist 1,6% í maí sem er undir 2% verðbólgu-
markmiði sænska seðlabankans en vel innan vikmarka þess. Á sama
tíma og hagvöxtur hefur aukist töluvert og húsnæðisverð hækkað
hefur verðbólga aukist hratt frá því um áramót þegar hún var aðeins
0,6%. Sænski seðlabankinn hefur brugðist við þessari þróun með því
að hækka vexti um 0,25 prósentur þrisvar á árinu, nú síðast 20. júní.
Bankinn hefur jafnframt gefið sterklega til kynna að frekari hækkanir
gætu reynst nauðsynlegar á næstunni.
Hagvöxtur í Bandaríkjunum þróttmikill en verðbólga eykst
Endurskoðaðar hagvaxtartölur frá Bandaríkjunum gefa til kynna
að hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi hafi verið 3,7% og því ljóst að
enn er mikill kraftur í efnahagslífinu þar. Hagvöxturinn er að lang-
mestu leyti knúinn áfram af vexti innlendrar eftirspurnar. Líklegt er
að dragi úr hagvexti þegar líður á árið þar sem hægja mun á vexti
einkaneyslu þegar að dregur úr fasteignauppsveiflunni sem nú ríkir og
vextir hækka. Á móti vegur hins vegar að dregið hefur lítils háttar úr
atvinnuleysi og jafnframt hafa neikvæð áhrif olíuverðhækkana verið
minni en búist var við, a.m.k. til skamms tíma. Megináhyggjuefnið nú
er hins vegar að verðbólga fari á skrið. Verðbólga á ársgrundvelli jókst
í maí úr 3,6% í 4,1%. Stærstan þátt í hækkuninni átti hækkun orku-
verðs. Kjarnaverðbólga (vísitala neysluverðs án matar- og orkuverðs)
jókst þó einnig lítils háttar milli mánaða. Seðlabanki Bandaríkjanna
brást við þessari þróun með því að hækka stýrivexti í sautjánda sinn í
röð um 0,25 prósentur í lok júní.
Enn engar vaxtahækkanir í Japan
Á fyrsta ársfjórðungi mældist hagvöxtur í Japan 3% sem er mun meiri
hagvöxtur en á sama tíma árið áður þegar að hann var aðeins 0,5%.
Vöxturinn var eigi að síður nokkru minni en á síðasta ársfjórðungi
2005, þegar að hann mældist 4%. Verðbólga hefur aukist jafnt og
þétt frá því í nóvember árið 2005 og stendur nú í 0,5%. Þetta rennir
stoðum undir vonir um að loksins sé tekið að lifna yfir japönskum
þjóðarbúskap eftir þrálátt verðhjöðnunarskeið. Um leið hafa líkur auk-
ist á auknu aðhaldi í peningamálum í náinni framtíð, þ.e.a.s. að horfið
verði frá núll-vaxtastefnunni sem ríkt hefur um langt skeið. Hækkun
vaxta í Japan gæti haft óbein áhrif á gengi íslensku krónunnar þar
sem hærri vextir draga að öðru óbreyttu úr væntri arðsemi svokall-
Mynd II-3
Væntingavísitölur á evrusvæði og í
Bandaríkjunum
Janúar 2002 - maí 2006
1. Mismunur á vegnu hlutfalli jákvæðra og neikvæðra svara.
Heimild: Reuters EcoWin.
BandaríkinEvrusvæði1
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
35
45
55
65
75
85
95
105
115
20062005200420032002
Bandaríkin, neytendur (h. ás)
Bandaríkin, fyrirtæki (h. ás)
Evrusvæði, neytendur (v. ás)
Evrusvæði, fyrirtæki (v. ás)
Heimild: Reuters EcoWin.
%
Mynd II-4
Verðbólguþróun á helstu viðskiptasvæðum
Íslands
Janúar 2002 - maí 2006
-2
-1
0
1
2
3
4
5
Bretland
Evrusvæði
Japan
Bandaríkin
20062005200420032002