Peningamál - 01.07.2006, Qupperneq 22

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
22
um áreiðanleika þeirra. Um leið kunna breytingar á húsnæðisverði að
skipta sköpum fyrir framvindu efnahagsmála. Það skapar mikla óvissu
í spám um einkaneyslu og fyrir heimilin og lánastofnanir sem þurfa að
taka ákvarðanir um neyslu og lántökur með hliðsjón af því hvers virði
hrein eign þeirra er.
Spáð er að einkaneyslan vaxi mikið í ár en minnki svo
Í grunnspánni er gert ráð fyrir að kaupmáttur ráðstöfunartekna vaxi
um ½% og að raunverð húsnæðis lækki um 2½% á þessu ári. Í ljósi
þessara forsendna og upplýsinga um þróun einkaneyslu á fyrstu
mánuðum ársins spáir Seðlabankinn því að einkaneyslan vaxi um
rúmlega 6% á árinu. Á næsta ári er gert ráð fyrir að kaupmáttur
ráðstöfunartekna vaxi um 1½%, raunverð húsnæðis lækki um 12%
og einkaneyslan standi nánast í stað. Lækkun raunverðs húsnæðis og
vöxtur einkaneyslu umfram kaupmátt ráðstöfunartekna veldur því
að hrein eign heimilanna á föstu verðlagi (m.v. verðlag einkaneyslu)
lækkar um 7% á árinu 2006 og um 21% á árinu 2007.
Í fráviksdæmunum er einkaneyslan á þessu ári svipuð en meiru
munar þegar kemur fram á næsta ár. Árið 2007 dregst einkaneyslan
saman um 6% í því dæmi þar sem stýrivextir fylgja peningastefnureglu
og um 12% árið 2008, eða 4 prósentum meira en í grunnspánni.
Samneysla
Í grunnspá Seðlabankans frá því í mars var gert ráð fyrir að samneysla
hins opinbera ykist um 2,8% í ár, um 4% árið 2007 og um 2,8%
árið 2008. Mikill vöxtur samneyslunnar árið 2007 helgast m.a. af
yfirtöku ríkisins á verkefnum sem Bandaríkjamenn hafa annast á
Keflavíkurflugvelli. Ný grunnspá bankans er nánast óbreytt.
Hagstofan áætlar að samneysla á fyrsta ársfjórðungi 2006 hafi
vaxið um 3,8% frá sama tíma árið áður og að á seinni helmingi ársins
2005 hafi vöxturinn einnig verið um 3½%. Til að spáin um vöxt á
þessu ári gangi eftir má samneyslan ekki aukast nema um 2½% á
þeim ársfjórðungum sem eftir eru.
Fjármunamyndun
Vöxtur fjármunamyndunar á fyrsta fjórðungi ársins bendir til að í
ár geti hann orðið nokkru meiri en Seðlabankinn spáði í mars sl. Þá
spáði bankinn 4,2% vexti fjármunamyndunar, þar af 1,1% samdrætti
fjármunamyndunar atvinnuveganna, 24,8% vexti fjármunamyndunar
í íbúðarhúsnæði og 7,5% samdrætti í fjármunamyndun hins opinbera.
Hagstofan áætlar að fjármunamyndunin hafi vaxið um 36,6% frá fyrsta
ársfjórðungi 2005 til jafnlengdar á þessu ári, þar af fjármunamyndun
atvinnuveganna um 51,4%, fjármunamyndun í íbúðarhúsnæði um
14,2% og að fjármunamyndun hins opinbera hafi dregist saman um
2,2%.
Áfram mikill vöxtur í fjármunamyndun atvinnuveganna
Núverandi hagvaxtarskeið einkennist af mjög mikilli fjármunamyndun.
Fjármunamyndun á síðasta ári nam 28,7% af vergri landsframleiðslu.
Til að finna hærra hlutfall þarf að fara þrjátíu ár aftur í tímann til miðs
áttunda áratugarins. Á árunum 1991-2004 var hlutfall fjármunamynd-
0
1
2
3
4
5
6
2007200620052004200320022001
Mynd IV-8
Vöxtur samneyslu 2001-20071
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
1. Fyrir árið 2006 eru sýndar áætlanir Hagstofu fyrir 1. ársfjórðung
2006 og ársspá Seðlabankans í mars.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Vöxtur samneyslu
Grunnspá Seðlabanka Íslands í mars 2006 um vöxt
samneyslu
1. Fyrir árið 2006 eru sýndar áætlanir Hagstofu fyrir 1. ársfjórðung
2006 og ársspá Seðlabankans í mars.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-9
Vöxtur fjármunamyndunar 2001-2007
Vöxtur fjármunamyndunar
Grunnspá Seðlabanka Íslands í mars 2006 um vöxt
fjármunamyndunar
-20
-10
0
10
20
30
40
2007200620052004200320022001
1. Grunnspá Seðlabanka Íslands 2006-2008.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-10
Vöxtur fjármunamyndunar og helstu
undirflokka hennar 1998-20081
Fjármunamyndun alls
Atvinnuvegir
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera
-40
-20
0
20
40
60
‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99‘98