Skírnir - 01.01.1953, Side 216

212
Stefán Einarsson
Skírnir
Þar sem athuganir minar á Hrafnkötlu eru svo lítilfjörlegar, að maður
gæti hikað við að láta þær fara frá sér, þá er öðru máli að gegna um
75. kapítula Laxdœlu (útg. Einars 01. Sveinssonar, bls. 218—221). Þar
er líking svo mikil við 16. kapítula Þorgils sögu og HafliSa í Sturlungu,
að um tengsl, sennilega rittengsl, hlýtur að vera að ræða, og má undar-
legt þykja, að útgefendur sagnanna (H. Hemiannsson, E. Ó. Sveinsson,
Jón Jóhannesson) skuli ekki hafa vakið athygli á því.
Þeir frændur, Þorkell Eyjólfsson á Helgafelli og Þorsteinn Kuggason
í Ljárskógum, fara um föstuna í Hjarðarholt að fala land að Halldóri
fyrir Þorstein. Vom þeir tuttugu saman. Þeir koma í Hjarðarholt; tók
Halldór vel við þeim og var hinn málreifasti. Fátt manna var heima
nema Beinir sterki. Halldór hafði mælt til Beinis, þegar er hann sá reið
þeirra Þorsteins: „Ggrla sé ek orendi þeira frænda; þeir munu fala land
mitt at mér, ok ef svá er, þá munu þeir heimta mik á tal. Þess get ek,
at á sína hQnd mér setisk hvárr þeira, ok ef þeir bjóða mér nQkkurn
ómaka, þá vertu eigi seinni at ráða til Þorsteins en ek til Þorkels; hefir
þú lengi verit trúr oss frændum. Ek hefi ok sent á ina næstu bœi eptir
mQnnum; vilda ek, at þat hœfðisk mjQk á, at lið þat kœmi ok vér slitim
talinu.“
Svo fór sem Halldór gat til. „Þeir gengu mjQk langt á brott í túnit.
Halldórr hafði yfir sér samða skikkju ok á nist ÍQng, sem þá var títt.
Halldórr settisk niðr á vQÍlinn, en á sína hQnd honum hvárr þeira frænda,
ok þeir settusk náliga á skikkjuna, en Beinir stóð yfir þeim ok hafði oxi
mikla í hendi.“ Nú falaði Þorsteinn land að Halldóri, en hann tók því
ekki fjarri í fyrstu. En „þar kom um síðir, at þess firr var, er þeir gengu
nær.“ En er þóf þetta hafði gengið lengi dags, eggjar Þorkell Þorstein
að komast að einhverri niðurstöðu, en Halldór svarar Þorsteini: „ „Ek ætla,
at ekki þurfi at fara myrkt um þat, at þú munt kauplaust heim fara í
kveld.“ Þá segir Þorsteinn: „Ek ætla ok ekki þurfa at fresta því, at kveða
þat upp, er fyrir er hugat, at þér eru tveir kostir hugðir, þvi at vér
þykkjumsk eiga undir oss hæra hlut fyrir liðsmunar salcar; er sá kostr
annarr, at þú ger þetta mál með vild ok haf þar í mót vinfengi várt;
en sá er annarr, at sýnu er verri, at þú rétt nauðigr fram hQndina ok
handsala mér Hjarðarholts land.“ En þá er Þorsteinn mælti svá framt,
þá sprettr Halldórr upp svá hart, at nistin rifnaði af skikkjunni, ok mælti:
„Verða mun annat, fyrr en ek mæla þat, er ek vil eigi. . . . Bolox mun
standa í hQfði þér af inum versta manni ok steypa svá ofsa þínum ok
ójafnaði.“ Þorkell svarar: „Þetta er illa spát, ok væntu vér, at eigi gangi
eptir, ok cemar kalla ek nú sakar til, þóttú, Halldórr, látir land þitt ok
hafir eigi fé fyrir.“ Þá svarar Halldórr: „Fyrr muntu spenna um þQng-
ulshQfuð á Breiðafirði en ek handsala nauðigr land mitt.“ Halldórr gengr
nú heim eptir þetta. Þá drífa menn at bœnum, þeir er hann hafði eptir
sent. Þorsteinn var inn reiðasti ok vildi þegar veita Halldóri atgQngu.
Þorkell bað hann eigi þat gera, — „ok er þat in mesta óhœfa á slíkum