Skírnir - 01.04.1990, Page 212

206
GARÐAR BALDVINSSON
SKÍRNIR
Then I feels something real soft and
wet on my breast, feel like one of
my little lost babies mouth.
Way after while, I act like a little
lost baby too. (97)
Svo finn ég eitthvað fjarska mjúkt
og blautt á brjóstinu á mér, er
einsog munnurinn á öðruhvoru litla
týnda barninu mínu.
Líður nokkur stund, svo fer ég
líka láta einsog lítið týnt barn. (109)
Nettie lýsir hins vegar því undarlega ógnarsambandi sem fjölkvæni/
karlaveldi (í Afríku) getur knúið fram þótt yfirbragðið sé systurleg vinátta
margra eiginkvenna eins manns. (Segja má að Celie og Shug séu í svipaðri
stöðu og þessar konur því Albert kemur um tíma fram við þær sem eigin-
maður beggja - en glatar báðum.) Slík systurleg vinátta er ekki einungis látin
óátalin heldur einmitt álitin æskileg, því að um leið og hún þjappar konunum
saman og ýtir undir vináttuna þá viðheldur hún stigveldinu. Staða karlsins er
nefnilega svipaðs eðlis og Guðs (í Eden og Babýlon): hann drottnar og deilir.
Karlinn er miðdepillinn í samfélagi kvennanna, sá sem allt snýst um, en
hefur einnig vald til að steypa konum í glötun og sundra samfélagi þeirra.
Drottnunarstaða hans er enn fremur tryggð með því að konurnar vinna í
sátt og samlyndi að upphafningu hans. Á hinni drottnandi tungu hvítra
fjallar Nettie um þessa vináttu á fáguðu máli með hefðbundinni og
einræðri skírskotun. Hér er hefðin í hávegum og samfélagsrýnin sem birtist í
orðum Nettiear kemst skýrt og greinilega til skila í þýðingunni á auðlesnu
máli:
[...] among the Olinka, the husband
has life and death power over the
wife. [...] And God forbid that the
child of a favorite wife should fall
ill! That is the point at which even
the women’s friendships break
down, as each woman fears the
accusation of sorcery from the
other, or from the husband. (142)
[. . .] eiginmaðurinn hefur vald yfir
lífi og dauða kvenna sinna hjá
Olinkabúum. [...] Og Guð forði því
að barn uppáhaldskonu veikist! Þá
verður jafnvel vinátta kvennanna að
engu, því hver kona óttast galdra-
ásakanir hinna, eða þá eiginmanns-
ins. (156)
Þýðingin á Konunum á Brewster Place ber þess glögg merki að vera af ætt
frjálsra þýðinga, sem fylgja lögmálinu um áhrifa-jafngildi. Hún einkennist
mjög af eðlilegu máli sem líður lipurlega og nær hnökralaust áfram, og hefur
víða yfir sér þann blæ sem blekkt gæti lesandann til að halda að um
frumsamið verk sé að ræða. Texti þýðingarinnar er sjaldnast framandlegur,
heldur er stundum því líkast sem þýðandinn hafi tekið á sig krók til að laga
hann að íslenskri menningu. Þetta kemur skýrt fram í upphafi fyrstu
sögunnar þarsem orðin „skáldaður“, „svell“ og sögnin „hríða“ gera um-
hverfið allt að því rammíslenskt, svo kunnuglega hljómar textinn: