Gerðir kirkjuþings - 01.01.2013, Qupperneq 85

85
hefur almennt ekki komið á, þrátt fyrir samþykkt kirkjuþings 2010. Nefndin telur að ein
skýringin gæti verið sú að samstarfssvæða er ekki getið í þjóðkirkjulögunum. Því leggur
nefndin eindregið til að það verði gert, eins og áður segir, ef kirkjuþing metur svo við
endurskoðun þjóðkirkjulaganna sem nú stendur yfir.
Samhliða hefur verið rætt hvort taka eigi önnur mun róttækari skref og gera samstarfssvæðin
að prestaköllum eða að prófastsdæmum. Ef farið væri í að sameina prestaköllin eftir
skipulagi samstarfssvæðanna yrðu prestaköllin um 30 í stað 92 eins og þau eru í dag. Eins
væri prófastsdæmum fjölgað úr 9 í 30 ef horft væri í þá átt. Í því sambandi má nefna skýrslu
nefndar sem biskup Íslands skipaði árið 2011 til að móta tillögur um framtíðarskipan
sókna, prestakalla og prófastsdæma á höfuðborgarsvæðinu. Þar var megináherslan lögð
á sameiningu prestakalla þannig að þeim fækkaði úr 31 í 11 prestaköll. Hugmyndirnar
byggðu á samstarfssvæðinu. Skýrsla þessi var kynnt á kirkjuþingi 2012.
Með því að gera samstarfssvæðin að prestaköllum væri verið að byggja á þekktri
starfseiningu. Prestaköllin væru stækkuð verulega, sum hver ekki svo mikið landfræðilega
í þéttbýlinu, en annars staðar væri sums staðar um víðfeðmt svæði að ræða. Segja má að
skipulag kirkjunnar á Fljótsdalshéraði sé helsta fyrirmyndin í dag og sem hefur þegar að
hluta til komið til framkvæmda, nú síðast með því að Seyðisfjarðarprestakall var sameinað
Egilsstaðaprestakalli og prestur ráðinn þar í stað sóknarprests.
Upp kemur fjöldi spurninga, eins og hvort yrði um leið að leggja niður öll embættin og
auglýsa og skipa eða ráða að nýju? Ekki geta allir verið sóknarprestar sem gegna því nú
þegar, nema svo yrði ákveðið að halda þeirri skipan óbreyttu með sóknarprestum og
prestum, en einn fengi hlutverk verkstjórans/leiðtogans umfram aðra. Þá mætti líka fara
þá leið að allir væru sóknarprestar í þessu nýja prestakalli. Þar með væri afnumið hugtakið
prestur sem nú nær yfir það sem hét um skamma hríð aðstoðarprestur, um leið og hugtakið
er auðvitað notað um presta almennt og veldur oft ruglingi.
Með stækkun prestakallanna væri horfið frá því að prestur væri einn að störfum þar
sem prestakallið væri það stórt að fleiri en einn prestur væri þar staðsettur. Þar væru
samankomnir prestar og aðrir sem þjóna á stóru svæði, eða hafa mikinn fjölda sóknarbarna
að sinna. Hugmyndir hafa oft verið uppi í svipaða veru um að komið væri á fót þannig
„kirkjumiðstöðvum“ um land allt, líkt og heilsugæslustöðvar eru.
Ef sú leið væri farin að gera samstarfssvæðin að prófastsdæmum, þá væri m.a. verið að gera
prófastsdæmi sem eru níu í dag, að mun minni starfseiningum. Sóknarprestar og prestar
á svæðinu/prófastsdæminu héldu sínum heitum, en einn yrði valinn prófastur, e.t.v.
með sama hætti og nú er gert. Kosturinn væri að skipulag og ákvarðanir sem taka þarf
á svæðinu væru mun nær þeim sem á svæðinu starfa en nú er, sérstaklega í víðfeðmum
prófastsdæmum í dag. Þá fengist nákvæmari mynd af kirkjulegu starfi, stöðu þess og
nauðsynlegum breytingum, þar sem prófastar yrðu 30 og kæmu af öllum svæðum landsins
til skrafs og ráðagerða með biskupi og vígslubiskupum. Ókostur væri að héraðssjóðir yrðu
litlir og ekki til stórra framkvæmda. Héraðsfundir mundu glata stöðu sinni sem vettvangur