Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Page 95

mjög ríkuleg. Hann var frá bernsku handgenginn Biblíunni, hefur hrærst
í henni sem og í hinum gyðinglega túlkunarheimi frá unga aldri. Þessi
gyðinglega arfleifð mótar allt hans líf, einnig þegar hann stendur frammi
fyrir einhverri erfiðustu lífsreynslu sem hugsast getur, að sjá á eftir móður
sinni og systur á leið í gasklefana og verða vitni að markvissri og stöðugri
útrýmingu trúbræða sinna og -systra í dauðabúðum nasista. Job, sem hann
kallar samtímamann okkar, er honum ætíð ofarlega í huga, eins og fram
kemur í minnistæðum ummælum hans í Nóttinni, ummælum sem notuð
eru sem yfirskrift þessarar greinar. En hann sækir einnig mikið til Jeremía
spámanns sem upplifði fall Jerúsalem, musterisins og herleiðingu fjölmargra
íbúa Júda 586 f. Kr. Eins og aðrir Gyðingar er Wiesel mjög handgenginn
lögmálinu, Mósebókum. Þannig leitar hann víða fanga, einkum þó í þeim
ritum Gamla testamentisins sem fjalla um þjáningu, harm og angist, svo
sem Jobsbók, Jeremía, Esterarbók og harmljóð Saltarans. En jafnframt horfir
hann mjög til einstaklinga í Gamla testamentinu sem leyfa sér að andmæla
Guði eins og Job gerði sem og Abraham, Móse, Jeremía o.fl.
Hinn biblíulega vitnisburð notar hann til að skoða óhugnanlega viðburði
samtíðar okkar, einkum helförina, í Ijósi hinna hebresku ritninga sem hann
þekkir í þaula sem og í ljósi gyðinglegrar túlkunarhefðar. Þetta gerir hann í
samræmi við gamalgróna gyðinglega túlkunarhefð sem tekur þýðingarmikla
atburði úr hinni sameiginlegu sögu þjóðarinnar og breytir þeim í dæmi eða
notar sem tilvísun til að meta viðburði samtímans. Þetta er mjög áberandi
í tveimur af kunnustu bókum hans sem hér hafa einkum verið ræddar, þ.e.
Nótt og Réttarhöldin yftr Guði (The Trial of God).
Það er ekki að undra að guðfræðingar hafi leitað mikið í smiðju til
Wiesels svo mjög sem hann glímir við guðfræðilegar og siðfræðilegar
spurningar á biblíulegum grunni. Skrifaðar hafa verið fræðilegar bækur
um hvernig helförin hafi breytt guðfræðiumræðu á síðari hluta 20. aldar60
og þar á Wiesel sannarlega drjúgan hlut að máli. Líklega hefur enginn
samtímamaður borið jafn kröftuglega vitni um þá skelfilegu atburði sem þar
áttu sér stað. Það gerir hann ekki í þeim tilgangi að ala á hatri heldur þvert
á móti til að reyna að koma í veg fyrir að slíkt endurtaki sig.
60 Sjá einkum Lindafeldt, Tod (ritstj.) 2000: Strange Fire. Reading the Bible after the Holocaust og
Sweeney, Marvin A. 2008, Reading the Hebrew Bible After the Shoah. Engaging Holocaust Theology.
93
L