Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Blaðsíða 162

hann kunni greinilega mjög að meta, til fullkomins skírlífis.31 Sá langi
tími sem það tók Ágústínus að sannfærast endanlega um að gerast kristinn
snerist ekki nema að litlu leyti um kenningarleg efni heldur fremur hitt: Að
snúa baki við líkamlegum losta og kynlífi. I 8. bók Játninga. sinna greinir
Ágústínus frá erfiðri innri baráttu og hvernig hann bað Guð að leysa fjötra
„fysnarinnar“ sem hélt honum í ánauð:
Og einlægt frestaði ég að hafna jarðarseimi og verja mér til þess að leita að
því, sem ekki er aðeins meira vert, þá fundið er, heldur er leitin sjálf dýrmæt-
ari en fjársjóðir og ríki veraldar, þótt í höndum væru, og nautnir líkamans
þótt allar væru í boði að vild. Og ég, hamingjulaus unglingur, hamingjulaus
við upphaf sjálfs æskuskeiðsins. bað þig að gera mig skírlífan og sagði: „Gef
mér skírlífi og bindindissemi, en ekki þegar nú.“ Því ég óttaðist, að þú
myndir þegar bænheyra mig og heilga mig af sjúkleik girndar minnar, sem
ég vildi heldur fullnægja láta en slökkva.32
í hinni miklu baráttu í Mílanó kemur þar að lokum að Ágústínus er
við það að láta bugast og grætur beisklega.33 Þá heyrir hann rödd drengs
eða stúlku, um það getur hann ekki sagt, en barnsröddin virðist koma frá
nágrannahúsi eða kannski frá guðlegu húsi: „Tak og les, tak og les“ - segir
röddin. Ágústínus túlkar þessa rödd sem boð frá Guði og ryðst inn í húsið
til að finna bókina með bréfum Páls postula. Þar les hann, að því er virðist
af handahófi, úr Rómverjabréfinu, vers 13 í 13. kaflanum þar sem stendur:
„Lifum svo að sæmd sé að, því nú er dagur kominn, en ekki í ofáti né
ofdrykkju, hvorki saurlífi né svalli, ekki með þrætum eða öfund. Iklæðist
heldur Drottni Jesú Kristi og leggið ekki þann hug á jarðnesk efni að
það veki girndir.“ Við þessi orð lætur Ágústínus loks sannfærast og velur
ókvæni og skírlífi.34 Eigið val um kynferðislegt bindindi eftir skírn gerði
hann þó ekki að meginreglu fyrir allt annað kristið fólk, líkt og fjölmargir
fornkristnir söfnuðir fóru fram á. Ein sennileg ástæða fyrir því að Ágústínus
valdi ekki þá leið er að hún líktist um of kenningum manikea um hinn full-
komna veruleika, en þeim skoðunum hafði hann áður hafnað á grundvelli
tvíhyggju.35 Þess í stað valdi Ágústínus ákaflega þekkta málamiðlun, og má
31 Peter Brown, Body and Society, bls. 387-427.
32 Sama rit, bls. 201.
33 Sama rit, bls. 211.
34 Sama rit, bls. 212.
35 Sama rit, bls. 15. Sú tvíhyggja sem Ágústínus hafnaði er svokölluð frumspekileg tvíhyggja sem
lítur á veröldina sem ofna úr tveimur þáttum, góðum og illum. Þessi stefna er kennd við persneska
trúarbragðahöfundinn Mani sem var upp á þriðju öld. Sjá Peter Brown, Body and Society, bls.
160